Kontrola pracownika przebywającego na zwolnieniu

Opublikowano: 19.08.2019




Prawo do zwolnienia lekarskiego z pracy przysługuje każdemu pracownikowi. Trzeba mieć jednak świadomość, że pracodawca może kontrolować zasadność danego zwolnienia. Jeśli dana osoba rzeczywiście jest chora i z tego powodu tymczasowo nie może podjąć swoich obowiązków służbowych w normalnym trybie, nie ma najmniejszego problemu. Zgoła inaczej jest natomiast z przypadkami, gdy pracownik próbuje uniknąć wykonywania zadań, tłumacząc to wyimaginowaną chorobą. Warto zaznajomić się z podstawowymi regulacjami prawnymi w zakresie kontrolowania pracowników przebywających na zwolnieniu lekarskim.

Kontrola pracownika przebywającego na zwolnieniu – uregulowania prawne


Zgodnie z obowiązującym obecnie Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, prawem do kontrolowania zasadności zwolnień lekarskich objęto pracodawców, którzy zatrudniają w swoich przedsiębiorstwach co najmniej 20 pracowników, co wiąże się także z koniecznością opłacania na ich rzecz składek na ubezpieczenie chorobowe. W trakcie takich kontroli sprawdza się przede wszystkim, czy osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim nie wykonuje w tym czasie innych prac zarobkowych lub też czy nie wykorzystuje przyznanego jej zwolnienia w nieprawidłowy sposób.

Osoby uprawnione do kontrolowania pracowników na zwolnieniu lekarskim


Co do zasady, szczegółową kontrolę pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich może przeprowadzić sam pracodawca, w praktyce jednak tego rodzaju zadania w większości wypadków powierza się specjalnie upoważnionym do tego pracownikom. Niekiedy pracodawcy pomimo przeprowadzenia na własną rękę tego rodzaju kontroli, domagają się również zorganizowania podobnych czynności kontrolnych przez sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W takim wypadku, w większości sytuacji do zadania skontrolowania pracowników korzystających z L4 oddelegowuje się pracujących przy ZUS lekarzy orzeczników. Lekarze ci z reguły dysponują uprawnieniami do weryfikowania prawidłowości wystawionych zwolnień oraz ich zasadności. Wtedy kontrola ukierunkowana jest na sprawdzenie faktycznego przysługiwania danej osobie zwolnienia lekarskiego oraz występowania przesłanek do jego wystawienia. Jeśli zostaną stwierdzone jakiekolwiek nieprawidłowości w tym względzie, osoba przeprowadzająca kontrolę musi opracować odpowiedni protokół, wskazujący na powód uznania danego zwolnienia za wystawione bezprawnie lub też opisujący, w jaki sposób pracownik nieprawidłowo wykorzystywał czas spędzany na zwolnieniu. Ubezpieczony ma prawo do wglądu w tego rodzaju dokumentację i wnoszenie do niej własnych uwag. Stwierdzenie różnych nieprawidłowości w zakresie wykorzystywania zwolnienia lekarskiego zwykle stanowi przesłankę do pozbawienia pracownika prawa do pobierania zasiłku chorobowego.

Miejsce przebywania w trakcie choroby


Wraz z początkiem 2019 roku pracownicy zostali obarczeni obowiązkiem poinformowania ZUS-u oraz pracodawcy o miejscu swojego pobytu w trakcie zwolnienia lekarskiego, jeśli jest ono inne niż adres zawarty w dokumentacji medycznej osoby ubezpieczonej. Tak samo należy postąpić w przypadku zmiany adresu pobytu w trakcie trwania czasowej niezdolności do pracy, przy czym stosowną informację o miejscu swego przebywania należy wysłać konkretnym podmiotom nie później niż trzy dni po zmianie adresu. W przeciwnym wypadku wszelkie zawiadomienia wysłane na poprzedni adres drogą pocztową automatycznie uznaje się za doręczone skutecznie.
Kontrolę powtarza się w przypadku niezastania pracownika pod wskazanym adresem. Ubezpieczony musi jednak w ustalonym wcześniej terminie wyjaśnić powody swojej nieobecności, ponieważ w przeciwnym wypadku może ona zostać uznana za wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z prawem. Zasadniczo jednak za usprawiedliwioną uważa się nieobecność, spowodowaną na przykład umówioną wcześniej wizytą u lekarza.

Kiedy pracodawca lub ZUS mogą przeprowadzić czynności kontrolne?


Kontrole pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich przeprowadza się w dowolnym momencie, w razie zaistnienia takiej potrzeby. W większości wypadków masowo organizuje się je wówczas, gdy w firmie występuje wzmożona absencja chorobowa pracowników, prowadząca do dezorganizacji pracy w zakładzie. Trzeba pamiętać o tym, że pracodawca nie musi wcale informować nieobecnych pracowników o zamiarach skontrolowania, w jaki sposób wykorzystują oni przyznane i zwolnienia lekarskie. To samo dotyczy planowanego terminu przeprowadzenia takiej kontroli. A zatem pracownicy korzystający z L4 winni być przygotowani na tego rodzaju kontrole właściwie w każdym czasie, zwłaszcza w godzinach, kiedy normalnie przebywają oni w miejscu pracy, zajmując się realizacją zleconych zadań. Jeśli nie chcemy stracić prawa do zasiłku chorobowego, nie warto próbować oszukiwania pracodawcy czy też Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.