Przyjęte zmiany w podatkach dochodowych od 1 stycznia 2026 r: Koniec z pułapkami na przedsiębiorców?

23 lipca podpisana została przez Prezydenta ustawa nowelizująca ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Nowelizacja wprowadza szereg rozwiązań upraszczających obowiązki przedsiębiorców i modyfikujących dotychczasowe zasady funkcjonowania ulg podatkowych. Zmiany dotyczą trzech kluczowych obszarów:

• podatników działających w Polskiej Strefie Inwestycji (PSI) i Specjalnych Strefach Ekonomicznych (SSE),
• spółek jawnych oraz
• podatkowych grup kapitałowych (PGK).

Zapłata podatku tylko w zakresie faktycznie wykorzystanej pomocy

Jednym z głównych założeń nowelizacji jest wprowadzenie bardziej proporcjonalnych zasad zapłaty podatku w sytuacji cofnięcia zezwoleń lub uchylenia decyzji o wsparciu.

Obecnie, w przypadku uchylenia decyzji o wsparciu lub cofnięciu zezwolenia, przedsiębiorca działający w PSI i SSE, musi zwracać całą maksymalną pomoc publiczną. Nie ma tu znaczenia wysokość faktycznie uzyskanego zwolnienia podatkowego z danej decyzji. Po zmianie, od 1 stycznia 2026 r. przedsiębiorca będzie zwracał tylko podatek niezapłacony od dochodu, który uzyskał z działalności wskazanej w uchylonej decyzji lub cofniętym zezwoleniu. Warunkiem skorzystania z wprowadzonego rozwiązania będzie prowadzenie księgi rachunkowej, która pozwoli określić dochód i podatek przypisany do konkretnej decyzji lub zezwolenia. Zmiana dotyczy zarówno podatników PIT, jak i CIT.

To rozwiązanie zwiększa atrakcyjność PSI i SSE, w szczególności dla podmiotów planujących rozszerzanie działalności lub aplikujących o kolejne decyzje o wsparciu. Ograniczenie obowiązku zwrotu tylko do faktycznie wykorzystanego zwolnienia zmniejsza ryzyko inwestycyjne i pozwala przedsiębiorcom na elastyczniejsze zarządzanie projektami inwestycyjnymi.

Przykład:

Spółka „InwestPol”, działająca w SSE i korzystająca z trzech decyzji o wsparciu, miała uchyloną jedną z nich z powodu błędów formalnych. Przed zmianą przepisów, byłaby zobowiązana do zwrotu całej pomocy publicznej. Po zmianie, zapłaci podatek tylko od dochodu wygenerowanego na podstawie uchylonej decyzji – pod warunkiem, że prowadzi odpowiednią ewidencję.

Omawiane tu przepisy stosuje się do zezwoleń i decyzji o wsparciu, których cofnięcie lub uchylenie następuje po dniu 31 grudnia 2025 r. (art. 4 ustawy nowelizującej).

Zniesienie obowiązku corocznego składania CIT-15J przez spółki jawne

Kolejna zmiana dotyczy spółek jawnych, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne. Do tej pory, aby zachować status podmiotu transparentnego podatkowo (czyli uniknąć CIT), spółka była zobowiązana do corocznego składania formularza CIT-15J, nawet jeśli skład wspólników nie ulegał zmianie.

Nowelizacja obowiązuje od 1 stycznia 2026 r., natomiast przepisy o obowiązku składania CIT-15J obowiązują od 1 stycznia 2021 r., kiedy to weszły w życie zmiany wynikające z programu „Polski Ład”.

Po wejściu w życie nowelizacji, obowiązek ten zostanie ograniczony wyłącznie do dwóch sytuacji:

1. Zawiązania nowej spółki jawnej lub przekształcenia z innej formy prawnej,
2. Zmiany w składzie wspólników spółki.

Przykład:

Spółka jawna "X", której jednym ze wspólników jest spółka z o.o., złożyła formularz CIT-15J w 2022 roku, informując urząd skarbowy o składzie wspólników. Do 2025 roku nie nastąpiły żadne zmiany w strukturze wspólników.

Stan przed zmianą: Spółka musiała corocznie, do końca stycznia, składać nowy formularz CIT-15J, nawet jeśli dane nie uległy zmianie. Niezłożenie go skutkowało automatycznym objęciem spółki podatkiem CIT – niezależnie od tego, że jej struktura się nie zmieniła.

Stan po zmianie: Po 1 stycznia 2026 r. spółka "X" będzie musiała złożyć CIT-15J tylko raz oraz dodatkowo jedynie w przypadku zmiany wspólników. Jeśli struktura wspólników się nie zmieni, nie ma obowiązku corocznego powtarzania informacji.

Likwidacja sankcji utraty statusu podatkowej grupy kapitałowej (PGK)

Dotychczas naruszenie zasady rynkowości transakcji z podmiotem powiązanym spoza PGK skutkowało automatyczną utratą statusu podatnika CIT przez całą grupę. Nowelizacja uchyla ten przepis (art. 1a ust. 2 pkt 3 lit. b ustawy o CIT), dzięki czemu:

• PGK nie straci statusu podatnika tylko z powodu jednej nierynkowej transakcji,
• obowiązują nadal ogólne przepisy o cenach transferowych,
• zniesiona zostaje sankcja o charakterze systemowym, uważana za zbyt surową.

Korzyści dla PGK

Nowe przepisy zwiększają bezpieczeństwo podatkowe grup kapitałowych. Dotychczasowa regulacja skutkowała automatyczną i nieproporcjonalną sankcją za potencjalne błędy w ustalaniu cen transferowych, nawet jeśli transakcja miała niewielką wartość. Zniesienie tej sankcji pozwala grupom skupić się na prowadzeniu działalności gospodarczej bez obawy o automatyczną utratę statusu podatnika CIT. Otwiera to drogę do większej elastyczności i ogranicza ryzyko sporów z fiskusem.

Przykład:

Grupa kapitałowa „KAPITAŁ-HOLDING” przeprowadziła transakcję z zewnętrznym podmiotem powiązanym, która – zdaniem organu podatkowego – nie spełniała warunków rynkowości. Przed nowelizacją skutkowałoby to automatyczną utratą statusu PGK i koniecznością oddzielnego rozliczania CIT przez każdą spółkę z grupy. Po nowelizacji, grupa zachowuje status PGK – mimo uchybień musi jedynie wykazać prawidłowość wyceny lub sporządzić dokumentację cen transferowych.

W przypadku naruszenia przez PGK warunku rynkowości transakcji przed 1 stycznia 2026 r.  przyjmuje się, że grupa ta nie utraciła statusu podatnika, jeżeli przed tym dniem:

1. nie została wydana decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji o rejestracji umowy o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej oraz
2. spółki tworzące uprzednio tę grupę nie dokonały rozliczenia podatku dochodowego, o którym mowa w art. 1a ust. 10a ustawy o CIT (art. 3 ustawy nowelizującej).

Podsumowanie

Nowelizacja z 25 czerwca 2025 r. stanowi istotny krok w kierunku deregulacji i uproszczenia systemu podatkowego. Znosi formalizmy, zwiększa proporcjonalność sankcji i poprawia komfort działania firm w Polsce. Ułatwienia dla spółek jawnych i PGK były szczególnie wyczekiwane przez przedsiębiorców, likwidują one bowiem pewnego rodzaju pułapki podatkowe, w które mógł wpaść podatnik.

Autor:

Sławomir Biliński

Podstawa prawna

• ustawa z 25 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – ustawa została podpisana przez Prezydenta RP