Zwolnienia z opodatkowania podatkiem akcyzowym

Podatek akcyzowy to podatek pośredni, który podatnik ma obowiązek uiścić w ściśle określonych przypadkach. Podatek akcyzowy dotyczy wyłącznie wymienionych w ustawie wyrobów akcyzowych. Niemniej prawodawca przewidział szereg typów zwolnień z akcyzy.

O czym dokładnie mowa?

Kto opłaca podatek akcyzowy

W nawiązaniu do art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2025 r. poz. 126 zwanej dalej ustawą o akcyzie) podatnikiem zobowiązanym do zapłaty akcyzy (w określonych sytuacjach) jest nabywca, importer lub inny podmiot będący:

• osobą fizyczną,
• osobą prawną,
• jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej

- wykonująca czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem akcyzowym lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Podatnikiem podatku akcyzowego będzie ww. podmiot

• nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony,
• będący nabywcą końcowym zużywającym energię elektryczną, jeżeli od tej energii nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu,
• będący nabywcą lub posiadaczem suszu tytoniowego niebędący podmiotem prowadzącym skład podatkowy, pośredniczącym podmiotem tytoniowym, grupą producentów, organizacją producentów lub producentem surowca tytoniowego, który wyprodukował susz tytoniowy, jeżeli nie została od niego zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży suszu tytoniowego,
• u którego powstają ubytki wyrobów akcyzowych lub doszło do całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, również, gdy nie jest właścicielem tych wyrobów akcyzowych,
• będący uprawnionym odbiorcą - w przypadku ubytków wyrobów akcyzowych,
• będący wysyłającym podmiotem zagranicznym albo przedstawicielem podatkowym,
• będący zarejestrowanym odbiorcą, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca - z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych na rzecz innego podmiotu,
• będący zarejestrowanym wysyłającym, jeżeli wysyła z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy wyroby akcyzowe z miejsca importu,
• dokonujący użycia lub sprzedaży wyrobów węglowych, które uzyskał w drodze czynu zabronionego pod groźbą kary,
• będący pośredniczącym podmiotem tytoniowym zużywającym susz tytoniowy,
• będący podmiotem prowadzącym skład podatkowy zużywającym susz tytoniowy do innych celów niż produkcja wyrobów tytoniowych lub wyrobów nowatorskich,
• będący pośredniczącym podmiotem węglowym używającym wyrobów węglowych,
• będący finalnym nabywcą węglowym,
• będący pośredniczącym podmiotem gazowym używającym wyrobów gazowych,
• będący finalnym nabywcą gazowym,
• będący przedsiębiorstwem w spadku w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo do dnia upływu terminu do powołania zarządcy sukcesyjnego.

Jaki jest przedmiot opodatkowania akcyzą

Przedmiotem opodatkowania podatkiem akcyzowy jest:

• produkcja wyrobów akcyzowych,
• wprowadzenie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego,
• import wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem importu z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy z miejsca importu,
• import wyrobów akcyzowych wprowadzonych do składu podatkowego, w celu dopuszczenia ich do obrotu w rozumieniu przepisów prawa celnego i objęcia procedurą zawieszenia poboru akcyzy, w miejscu importu znajdującym się w tym składzie podatkowym,
• niektóre przypadki wygaśnięcia długu celnego,
• nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych, z wyłączeniem nabycia wewnątrzwspólnotowego dokonywanego do składu podatkowego,
• nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych innych niż określone w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, dokonywane do składu podatkowego w celu objęcia ich procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli wprowadzenie tych wyrobów do składu podatkowego nie nastąpiło,
• wyprowadzenie ze składu podatkowego, poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, wyrobów akcyzowych niebędących własnością podmiotu prowadzącego ten skład podatkowy, z wyłączeniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie,
• wysłanie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy importowanych wyrobów akcyzowych z miejsca importu przez zarejestrowanego wysyłającego niebędącego importerem tych wyrobów.

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem akcyzowym – wewnątrzwspólnotowe nabycie wyrobów akcyzowych

W nawiązaniu do art. 34 ustawy o akcyzie zwolnieniu z akcyzy podlega WNT wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa UE dokonywane przez osobę fizyczną, gdy wyroby te są przemieszczane przez tę osobę osobiście na jej własny użytek i jeżeli wyroby te nie są przeznaczone na cele handlowe.

Zwolnieniu z akcyzy podlega także WNT płynu do papierosów elektronicznych, wyrobów nowatorskich, urządzeń do waporyzacji, saszetek nikotynowych lub innych wyrobów nikotynowych dokonywane przez osobę fizyczną, jeżeli wyroby te są przemieszczane przez tę osobę osobiście na jej własny użytek i nie są przeznaczone na cele handlowe.

Jakie ilości oznaczaną WNT na użytek własny?

Jeżeli osoba fizyczna dokonuje WNT ww. wyrobów akcyzowych w większych ilościach wówczas uznaje się, że jest to przeznaczenie handlowe a nie na użytek własny.

Warto wspomnieć, iż organy podatkowe analizując przeznaczenie handlowe lub prywatne WNT ww. wyrobów akcyzowych dokonywanych przez osobę fizyczną biorą pod uwagę:

• ilość wyrobów akcyzowych,
• status handlowy osoby fizycznej nabywającej wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe,
• miejsce, gdzie wyroby akcyzowe są umieszczone lub w razie wątpliwości, sposób transportu,
• każdy dokument odnoszący się do wyrobów akcyzowych,
• rodzaj wyrobów akcyzowych.

Zwolnienie z opodatkowania akcyzą – przewożone paliwa silnikowe

Na mocy art. 33 ustawy o akcyzie zwolnienie z opodatkowania akcyzą dotyczy nabycia w ramach WNT paliw silnikowych przeznaczonych do użycia podczas transportu i przywożonych w standardowych zbiornikach na stałe zamontowanych przez producenta we wszystkich środkach transportu lub we wszystkich pojemnikach takiego samego typu, których zamontowanie na stałe umożliwia bezpośrednie wykorzystanie w tych środkach transportu czy w systemach chłodzenia lub w innych systemach:

1. użytkowych pojazdów silnikowych, czyli silnikowy pojazd drogowy, włączając ciągniki z przyczepą lub, bez który ze względu na konstrukcję lub wyposażenie jest przeznaczony i nadaje się do transportu, odpłatnego i nieodpłatnego, towarów lub więcej niż dziewięciu osób, włączając kierowcę, oraz każdy pojazd drogowy specjalnego przeznaczenia innego niż transport,
2. zamontowanych w pojemnikach specjalnego przeznaczenia, czyli pojemnikach wyposażonych w układy chłodzenia, systemy tlenowe, izolacji termicznej oraz inne systemy,
3. statków powietrznych lub jednostek pływających

- warunkiem, że paliwa silnikowe są wykorzystywane wyłącznie przez środek transportu, w którym zostały przywiezione oraz nie zostaną usunięte z tego środka transportu ani nie będą magazynowane, chyba, że jest to konieczne w przypadku jego naprawy oraz nie zostaną odpłatnie lub nieodpłatnie odstąpione przez osobę korzystającą ze zwolnienia.

Zwolnieniu z opodatkowania akcyzą podlegają także importowane paliwa silnikowe:

1. przewożone w standardowych zbiornikach pojazdów silnikowych, w ilości nieprzekraczającej 600 litrów na pojazd, pojemników specjalnego przeznaczenia, w ilości nieprzekraczającej 200 litrów na pojemnik, statków powietrznych lub jednostek pływających,
2. znajdujące się w kanistrach przewożonych przez pojazdy silnikowe i w ilości nieprzekraczającej 10 litrów na pojazd zgodnie z warunkami określonymi w przepisach dotyczących przechowywania i transportu paliw.

Zwolnienie z akcyzy dotyczy także smarów znajdujących się w wymienionych w punkcie 1 środkach transportu.

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem akcyzowym – wyroby tytoniowe i alkohol

Pierwsze z istotnych zwolnień z akcyzy, jakie przewidział ustawodawca dotyczy wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, płynu do papierosów elektronicznych, wyrobów nowatorskich, urządzeń do waporyzacji, saszetek nikotynowych lub innych wyrobów nikotynowych.

Niemniej zwolnienia te zostały przewidziane w przypadku wystąpienia konkretnych okoliczności. Jakich? Przedstawiono je w poniższej tabeli.

Kolejne zwolnienie odnosi się do importu wyrobów tytoniowych lub napojów alkoholowych w sytuacji, w której osoba fizyczna z kraju trzeciego wysyła przesyłkę osobie fizycznej przebywającej w Polsce w przypadku, gdy:

• przesyłka ma charakter okazjonalny,
• przesyłka zawiera wyroby akcyzowe przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego odbiorcy lub jego rodziny,
• całkowita wartość wyrobów akcyzowych zawartych w przesyłce nie przekracza równowartości 45 euro,
• ilość i rodzaj wyrobów akcyzowych nie wskazują na ich przeznaczenie handlowe,
• odbiorca nie jest obowiązany do uiszczenia jakichkolwiek opłat na rzecz nadawcy w związku z otrzymaniem przesyłki.

Maksymalne limity przewożonych wyrobów to: papierosy do 50 sztuk, cygaretki (cygara o masie nieprzekraczającej 3 gramów/sztukę) do 25 sztuk, cygara do 10 sztuk, tytoń do palenia do 50 gramów, alkohol etylowy nieskażony o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22% objętości do 1 litra, alkohol etylowy, napoje fermentowane i wyroby pośrednie, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22% objętości, wina musujące do 1 litra, wina niemusujące do 2 litrów.

Zwolnieniu z akcyzy podlega także import napojów alkoholowych przywożonych w bagażu osobistym członka załogi środka transportu wykorzystywanego do podróży z terytorium państwa trzeciego na terytorium Polski, według poniższych norm:

• alkohol etylowy nieskażony o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu przekraczającej 22% objętości - 0,5 litra,
• napoje fermentowane, wina musujące i wyroby pośrednie, o rzeczywistej objętościowej mocy alkoholu nieprzekraczającej 22% objętości - 0,5 litra,
• wina niemusujące - 0,5 litra,
• piwo - 2 litry,
• zestaw alkoholu etylowego i napojów fermentowanych pod warunkiem, że suma wartości procentowych wykorzystania norm ustalonych w odniesieniu do poszczególnych wyrobów nie przekracza 100%.

Zwolnienie z opodatkowania akcyzą – pozostałe wyroby i akcesoria tytoniowe

Kolejne ze zwolnień z opodatkowania akcyzą, jakie przewidział prawodawca jest zwolnienie z tytułu importu wyrobów tytoniowych. O co dokładnie chodzi? Zwolnieniu z akcyzy podlega import:

• płynu do papierosów elektronicznych do 10 mililitrów,
• wyrobów nowatorskich do 0,008 kilograma,
• urządzeń do waporyzacji do 2 sztuk,
• saszetek nikotynowych lub innych wyrobów nikotynowych 0,004 kilograma

-  umieszczonych w przesyłce wysyłanej z terytorium państwa trzeciego przez osobę fizyczną i przeznaczonej dla osoby fizycznej przebywającej na terytorium RP.

Powyższe zwolnienie może być zastosowane, jeżeli:

• przesyłka ma charakter okazjonalny,
• przesyłka zawiera wyroby akcyzowe przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego odbiorcy lub jego rodziny,
• ilość i rodzaj wyrobów akcyzowych nie wskazują na ich przeznaczenie handlowe,
• odbiorca nie jest obowiązany do uiszczenia jakichkolwiek opłat na rzecz nadawcy w związku z otrzymaniem przesyłki.

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem akcyzowym – inne wyroby akcyzowe

Zwolnieniu z akcyzy podlegają także:

• wyroby energetyczne zużywane w procesie produkcji energii elektrycznej w niektórych przypadkach,
• wyroby akcyzowe objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy, które stały się nieprzydatne do spożycia, dalszego przerobu lub zużycia i po przemieszczeniu ze składu podatkowego do miejsca niszczenia spełniającego warunki niszczenia wyrobów na podstawie przepisów odrębnych zostały tam zniszczone,
• alkohol etylowy skażony środkami skażającymi, określonymi przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych spośród środków dopuszczonych do skażania alkoholu etylowego na podstawie odrębnych przepisów został dodany do wyrobu nieprzeznaczonego do spożycia przez ludzi lub jest używany do konserwacji i czyszczenia urządzeń produkcyjnych wykorzystywanych w procesie produkcji wyrobu nieprzeznaczonego do spożycia przez ludzi

    - wyłącznie w określonych w ustawie o akcyzie przypadkach.

Zwolnieniu z podatku akcyzowego podlegają również napoje alkoholowe używane:

• do produkcji octu objętego pozycją CN 2209 00,
• do produkcji produktów leczniczych,
• do produkcji olejków eterycznych, mieszanin substancji zapachowych,
• bezpośrednio do wytwarzania artykułów spożywczych - rozlewanych lub innych, lub jako składnik do półproduktów służących do wytwarzania artykułów spożywczych - rozlewanych lub innych, pod warunkiem, że w każdym przypadku zawartość alkoholu etylowego w tych artykułach spożywczych nie przekracza 8,5 litra alkoholu etylowego 100% vol. na 100 kg produktu dla wyrobów czekoladowych i 5 litrów alkoholu etylowego 100% vol. na 100 kg produktu dla wszystkich innych wyrobów

    - wyłącznie w określonych w ustawie o akcyzie przypadkach.

Zwolnieniu z podatku akcyzowego podlega też alkohol etylowy:

• dla którego podmiot zużywający udowodni zużycie zgodnie z przeznaczeniem - w przypadku przekroczenia norm zużycia alkoholu etylowego,
• pozostający jako odpad w procesie produkcyjnym, w którym produkt końcowy nie zawiera alkoholu etylowego, w przypadku, gdy alkohol etylowy zostanie przemieszczony do składu podatkowego z przeznaczeniem do dalszego przerobu w tym składzie.

Zwolnienie z opodatkowania akcyzą – alkohol etylowy

Do katalogu przedmiotu zwolnień z akcyzy należy także alkohol etylowy. Przypadki zwolnień z akcyzy alkoholu etylowego zaprezentowano w poniższej tabeli.

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem akcyzowym – energia elektryczna

W art. 30 ustawy o akcyzie prawodawca przewidział zwolnienie z akcyzy wobec wytwarzanej ze źródeł odnawialnych energii elektrycznej (także wykorzystywaną w różnych procesach np. elektrolitycznych, metalurgicznych) na podstawie dokumentu potwierdzającego umorzenie świadectwa pochodzenia energii. Przysługuje ono nie wcześniej niż z chwilą otrzymania ww. dokumentu.

Zwolnieniu z akcyzy podlegają także ubytki wyrobów akcyzowych lub całkowite zniszczenie wyrobów akcyzowych powstałe wskutek zdarzenia losowego lub siły wyższej, pod warunkiem, że podatnik wykaże zaistnienie okoliczności uprawniających do zwolnienia.

Zwolnienie z opodatkowania akcyzą – wyroby gazowe

Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednym zwolnieniu z podatku akcyzowego. Zgodnie z art. 31b ustawy o akcyzie prawodawca przewidział zwolnienie z akcyzy wobec wyrobów gazowych przeznaczonych wyłącznie do celów opałowych:

• do przewozu towarów i pasażerów koleją,
• do łącznego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej,
• w pracach rolniczych lub ogrodniczych (w hodowli ryb, w leśnictwie),
• w procesach mineralogicznych, elektrolitycznych i metalurgicznych oraz do redukcji chemicznej,
• przez zakład energochłonny wykorzystujący wyroby gazowe, w którym wprowadzony został w życie system prowadzący do osiągania celów dotyczących ochrony środowiska lub do podwyższenia efektywności energetycznej.

Autor:

Krzysztof Ulicki

Źródła:

Ustawa z dnia 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2025 r. poz. 126).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (przekształcenie) (Document 32013R0952).

Ustawa z dnia 02.03.2001r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2024 poz. 262).

Ustawa z dnia 19.03.2004 r. Prawo celne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1373).

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061)

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111).

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 3199/93 z dnia 22 listopada 1993 r. w sprawie wzajemnego uznawania procedur całkowitego skażenia alkoholu etylowego do celów zwolnienia z podatku akcyzowego (Document 31993R3199).