Jak zmniejszyć podstawę naliczania składek społecznych dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą?

Przedsiębiorca, jeżeli nie posiada innych tytułów do ubezpieczenia, objęty jest obowiązkiem odprowadzania składek społecznych w minimalnej wysokości określonej przepisami. Może jednak skorzystać z obniżenia podstawy naliczenia tych składek bądź nie płacić przez pewien okres. 

 

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących (o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a) stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Kwota ta oczywiście corocznie ulega zmianie, jej wysokość określona i ogłoszona jest w budżecie na kolejny rok.

Wysokość składek wynosi odpowiednio:

Składka emerytalna                                  19,52%

Składka rentowa                                        8%

Składka chorobowa                                  2,45%

Składka wypadkowa                                1,67%*

FP i Fundusz Solidarnościowy               2,45%

FGŚP                                                             0,10%

 

Przykładowo w roku 2023 minimalna podstawa, dla przedsiębiorcy, który nie korzysta z żadnych preferencji wynosi 4161,00.

 

Jak zapłacić mniejszy ZUS

1. Ulga na strat

 

Zależnie od długości okresu w jakim prowadzona jest bądź była działalność gospodarcza, przedsiębiorca może skorzystać z przepisów dających możliwość zmniejszenia podstawy naliczania składek bądź braku obowiązku opłacania ich w ogóle. Najmniejsze obciążenie składkami dotyczy osób, które mogą skorzystać z tzw. Ulgi na start.

Z ulgi mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy:

• są osobami fizycznymi, czyli prowadzą działalność jednoosobową albo są wspólnikami spółek cywilnych,
• podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmują ją ponownie, po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia,
• nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracowali na etacie i wykonywali czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

W tym wypadku przez okres sześciu miesięcy po rozpoczęciu działalności przedsiębiorca nie musi opłacać składek społecznych. Okres ten jest liczony jako pełne miesiące od dnia zarejestrowania firmy. Zatem jeśli rozpoczęcie działalności ma miejsce w trakcie, miesiąca okres ulgi liczony jest od pierwszego dnia miesiąca po zarejestrowaniu działalności.

Jeśli w okresie korzystania z Ulgi na start osoba zawiesi wykonywanie działalności, okres zawieszenia nie przerwie biegu sześciu miesięcy, czyli wlicza się do okresu, w którym można korzystać z ulgi.

 

Przykład

Przedsiębiorca zarejestrował działalność w CEIGD w dniu 15 stycznia 2023r. Z powodów rodzinny zmuszony był na okres jednego miesiąca zawiesić funkcjonowanie swojej firmy. W taki przypadku ulga będzie mu przysługiwała przez nieprzerwany okres sześciu miesięcy tj. od 1.02.2023 do 31.07.2023. Od sierpnia będzie musiał już opłacać składki społeczne z tytułu prowadzonej działalności. Składek społecznych nie zapłaci także przez pierwszy niepełny miesiąc.

Oczywiście przedsiębiorca musi zarejestrować się do ZUS z odpowiednim kodem ubezpieczenia. Ma na to czas w ciągu siedmiu dni od momentu rejestracji. W tym przypadku właściwym kodem będzie 05 4x xx.

 

2. Preferencyjne składki ZUS

Kolejną możliwością obniżenia obciążeń z tytułu składek społecznych jest zastosowanie obniżonej podstawy ich naliczania.  Mowa tutaj o preferencyjnych składkach ZUS.

Przedsiębiorca może skorzystać z takiej możliwości przy spełnieniu łącznie poniższych warunków:

• nie prowadzi lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadził innej pozarolniczej działalności,
• nie wykonywał działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracował na etacie i wykonywał czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

Osoba, która spełnia powyższe, może przez okres 24 miesięcy opłacać ubezpieczenie społeczne od podstawy, która stanowi 30% obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia.

 

 

WAŻNE Przedsiębiorca może skorzystać z Ulgi na start przez przysługujący okres a następnie ze składek preferencyjnych. Jeśli spełnia wspomniane warunki może zatem przez okres 30 miesięcy ograniczyć obciążenia z tytułu ubezpieczeń społecznych.

 

 

Przykład

Przedsiębiorca rozpoczął działalność 15 stycznia 2023r. Od tego momentu korzystał z Ulgi na start. Z dniem 1 sierpnia 2023r. zgłosił się do ubezpieczeń z nowym kodem. Będzie w tym przypadku mógł skorzystać z preferencji w podstawie naliczania składek. O lipca 2023 minimalne wynagrodzenia wynosi 3600,00 z tego tytułu podstawa dla przedsiębiorcy nie może być niższa niż 30% z 3600,00 tj. 1080,00.

 

Przykład

Przedsiębiorca rozpoczął działalności w dniu 10.07.2023r. Składki dla niego wyliczone będą z uwzględnieniem podstawy 1080,00 z zastosowaniem proporcji do okresu faktycznego działania firmy w lipcu.

 

1080,00 / 31 dni kalendarzowych * 25 dni prowadzenia działalności = 870,97

 

Jeśli osoba fizyczna korzystała w początkowym okresie działalności z Ulgi na start, zobowiązana jest po upływie sześciomiesięcznego okresu zarejestrować się z nowym kodem ubezpieczenia. W przypadku korzystania z preferencyjnych składek będzie to 05 7x xx. Ubezpieczony powinien dokonać zmiany kodu w ciągu 7 dni od dnia zaistnienia zdarzenia.

 

3. Mały ZUS Plus

Dla osób, które już prowadzą działalność gospodarczą i nie mogą skorzystać z powyższych preferencji ustawodawca także przewidział możliwość obniżenia obciążeń z tytułu ubezpieczenia społecznego. Oczywiście, jeśli przedsiębiorca korzystał wcześniej np. z Ulgi na start nie wyklucza to możliwości skorzystania z Małego ZUS Plus.

Mały ZUS Plus jest rozwiązaniem dla przedsiębiorców, których przychody nie przekraczają 120 tys. zł.

Skorzystać zatem mogą z niego osoby prowadzące działalność,

• których przychody w minionym okresie (roku podatkowym) nie przekroczyły kwoty 120 tys. zł,
• oraz które prowadziły działalność w poprzednim roku przez okres co najmniej 60 dni kalendarzowych.

 

Jeśli przedsiębiorca prowadził działalność przez niepełny rok limit przychodów należy odpowiednio pomniejszyć. W tym celu kwotę limitu 120 000,00 dzielimy przez liczbę dni kalendarzowych danego roku i mnożymy przez liczbę dni prowadzenia działalności. Obliczona w ten sposób kwota będzie stanowiła limit, do którego należy porównać przychody (spełnienie warunku uprawniającego do skorzystania Małego ZUZ-u). Zasadniczo podstawa wymiaru tych składek nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i nie wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

 

Jeśli przedsiębiorca w danym momencie spełnia zarówno warunki do skorzystania z preferencyjnych składek jak i z Małego ZUS Plus, to w takim wypadku może wybrać tylko opcję opłacania składek od podstawy stanowiącej 30% obowiązującego minimalnego wynagrodzenia. Przedsiębiorca po spełnieniu warunków może korzystać z tej opcji obniżenia podstawy naliczania składek przez okres maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej.

 

 

WAŻNE Do okresu 36 miesięcy wlicza się okres korzystania z preferencyjnej podstawy naliczania składek.

 

 

Aby skorzystać z Małego ZUS Plus przedsiębiorca musi zgłosić się z odpowiednim kodem do ZUS-u w terminie do 31 stycznia roku podatkowego, w którym spełnia ustawowe warunki. Jeśli np. wznawia działalność w ciągu roku, kończy mu się okres opłacania preferencyjnych składek w ciągu roku, zgłoszenia musi dokonać w terminie 7 dni od tej zmiany. Kod dla tej preferencji to 05 9x xx

 

Podstawa naliczania składek jest obliczana wg specjalnego wzoru.

- W pierwszym kroku należy roczny dochód z działalności uzyskany w ubiegłym roku podzielić przez liczbę dni kalendarzowych prowadzonej działalności w poprzednim roku a następnie pomnożyć przez 30.

Otrzymany wynik należy zaokrąglić do pełnych groszy.

- Uzyskany wynik (przeciętny miesięczny dochód) mnożymy przez współczynnik 0,5. Otrzymany wynik należy zaokrąglić do pełnych groszy.

- Wynik powyższej operacji powinien mieścić się w przedziale między 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.  Jeśli obliczona w ten sposób podstawa jest niższa od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia należy ją wyrównać właśnie do tej granicy.  

Dla celów obliczenia podstawy można skorzystać ze specjalnego kalkulatora zamieszczonego na stronach ZUS.

https://www.zus.pl/firmy/przedsiebiorco-przeczytaj-wazne/maly-zus-mdg-/kalkulator-mdg

 

Przydatne linki:

https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00284

https://www.zus.pl/-/-maly-zus-plus-w-2023-r-wyjasnienia-z-przykladami?p_l_back_url=%2Fwyniki-wyszukiwania%3Fquery%3Dma%25C5%2582y%2Bzus%2Bplus

 

 

 

Autor:

Beata Tęgowska