Jakie są rodzaje umów o pracę?

Potencjalni pracownicy, zleceniobiorcy mają do wyboru kilka rodzajów umów skutkujących zawarciem stosunku prawnego świadczenia pracy.

Jednym z tych umów jest umowa o pracę. Od razu przychodzi na myśl pytanie – jakie są rodzaje umów o pracę?

 

 

Spis treści: Umowa o pracę Wysokośc minimalnego wynagrodzenia z umowy o pracę w roku 2023 Co powinna zawierać umowa o pracę Jakie są rodzaje umów o pracę Umowa o pracę na okres próbny Umowa o pracę na czas określony i nieokreślony

 

Umowa o pracę

Umowa o pracę to jedna z umów regulujących stosunek pracy, którego zasady funkcjonowania zostały określone w ustawie z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 zwanej dalej Kodeksem Pracy).

Umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenie, umowa dzieło, kontrakt menedżerski – regulacje prawne ich funkcjonowania występują w ustawie Kodeks Cywilny. Zatem w odniesieniu do nich nie mają wpływu przepisy Kodeksu Pracy. Przepisy te mają wpływ tylko na umowę o pracę – stosunek pracy.

 

 

UWAGA: Umowę o pracę powinno zawrzeć się w formie pisemnej. Jeżeli jednak umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

 

 

Umowę o pracę w odróżnieniu do umów cywilnoprawnych charakteryzuje podleganie pod przepisy Kodeksu Pracy. Konsekwencją podpisania umowy o pracę jest nawiązanie stosunku pracy, w której pracodawca i pracownik posiadają prawa, obowiązki oraz możliwości regulowania stosunku pracy, ale tylko w ramach przepisów Kodeksu Pracy.

Pracownik zawierający umowę o pracę zyskuje określone stałe wynagrodzenie (nie niższe niż ustawowo określone minimalne wynagrodzenie za pracę), inne wynagrodzenie określone w regulaminie pracy, niekiedy zmienne tzw. premiowane, określony czas pracy, świadczenia pracownicze przewidziane w Kodeksie Pracy (ekwiwalenty, odprawy), urlopy pracownicze, ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP, FGŚP w ZUS, ustawowe okresy wypowiedzenia, ochronę zatrudnienia, inne regulacje.

Pracodawca decydując się na podpisanie z pracownikiem umowy o pracę jest zobowiązany do stosowania przepisów Kodeksu Pracy regulujących zawarty stosunek pracy w zakresie ww. kwestii.

 

 

UWAGA: Stosunek pracy nawiązuje się w dniu określonym w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia pracy

 

 

Wysokość minimalnego wynagrodzenia z umowy o pracę w roku 2023

W roku 2023 obowiązuję dwie wielkości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Za okres od stycznia do czerwca 2023r. wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosiła 3.490 zł brutto.

Za okres od lipca do grudnia 2023r. wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosi 3.600 zł brutto.

Natomiast za okres od stycznia do czerwca 2024r. wysokość minimalnego wynagrodzenia wyniesie 4.242 zł brutto.

Z kolei za okres od lipca do grudnia 2024r. wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie wynosić 4.300 zł brutto.

 

Co powinna zawierać umowa o pracę       

Elementy jakie powinna zawierać umowa o pracę zostały uregulowane wprost w art. 29 § 1 Kodeksu Pracy.

Dla ułatwienia elementy te przedstawiono w poniższej tabeli.

 

 

Co powinna zawierać umowa o pracę
Lp.	Elementy
1.	Strony umowy
2.	Adres siedziby pracodawcy, a w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną nieposiadającego siedziby - adres zamieszkania
3.	Rodzaj umowy
4.	Datę zawarcia umowy
5.	Warunki pracy i płacy: rodzaj pracy, miejsce lub miejsca wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy, dzień rozpoczęcia pracy
6.	W przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony - czas jej trwania lub dzień jej zakończenia.
7.	W przypadku zawarcia umowy o pracę na okres próbny: czas jej trwania lub dzień jej zakończenia oraz, gdy strony tak uzgodnią, postanowienie o przedłużeniu umowy o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności, okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony w przypadku zawartej umowy o pracę na okres próbny na okres 1 albo 2 miesięcy, a także postanowienie o wydłużeniu umowy nie więcej jednak niż o 1 miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.
8.	W przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony w celu zastępstwa, wykonywania pracy dorywczej, sezonowej, kadencyjnej, w przypadku zapotrzebowania przez pracodawcę - w umowie określa się ten cel lub okoliczności tego przypadku, przez zamieszczenie informacji o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy

 

 

Jakie są rodzaje umów o pracę

Przepisy Kodeksu Pracy w art. 25 § 1 Kodeksu Pracy rozróżniają umowę o pracę:

1. na okres próbny,
2. na czas określony,
3. na czas nieokreślony

Umowa o pracę to nie jedyna forma zawarcia przez zainteresowane strony stosunku pracy. Inne umowy, które także skutkują nawiązaniem stosunku pracy to:

1. stosunek pracy na podstawie powołania (art. 68 - 72 Kodeksu Pracy),
2. stosunek pracy na podstawie wyboru (art. 73 - 75 Kodeksu Pracy),
3. stosunek pracy na podstawie mianowania (art. 76 Kodeksu Pracy),
4. stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę (art. 77 Kodeksu Pracy).

Nawiązanie stosunku pracy w ramach powyższych rodzajów umów skutkuje stosowaniem takich samych zasad ich funkcjonowania. Mówi o tym choćby art. 22 § 11 Kodeksu Pracy

W niniejszej publikacji skupiono uwagę na umowie o pracę na okres próbny, na czas określony oraz na czas nieokreślony.

 

Umowa o pracę na okres próbny

Umowa o pracę na okres próbny to jeden z rodzajów umowy o pracę, który pracodawca proponuje przyszłemu pracownikowi najczęściej na samym początku ścieżki kariery.

Inną okolicznością, w której pracodawca proponuje ten typ umowy o pracę to zweryfikowanie kwalifikacji pracownika oraz zbadanie możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy w przyszłości.

Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta maksymalnie na okres 3 miesięcy.

Warto podkreślić, iż na mocy art. 25 § 21 Kodeksu Pracy w umowie o pracę na okres próbny pracodawca i pracownik mogą zawrzeć zapis, iż umowę tę przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności.

Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta na okres nie dłuższy niż:

• 1 miesiąc - w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesiące - w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.

 

 

UWAGA: Strony mogą jednorazowo wydłużyć w umowie o pracę na okres próbny - okresy zatrudnienia 1 lub 2 miesięcy nie więcej jednak niż o 1 miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.

 

 

Okres wypowiedzenia umowy o pracę, którą może rozwiązać zarówno pracownik jak i pracodawca na okres próbny to:

• 3 dni robocze, jeżeli okres próbny umowy o pracę nie przekracza 2 tygodni,
• 1 tydzień, jeżeli okres próbny umowy o pracę jest dłuższy niż 2 tygodnie,
• 2 tygodnie, jeżeli okres próbny umowy o pracę wynosi 3 miesiące.

Trzeba zaznaczyć, iż ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem jest prawnie dopuszczalne, niemniej pracownik musi być wówczas zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy.

 

Umowa o pracę na czas określony i nieokreślony

Umowa o pracę na czas określony to kolejny rodzaj umowy o pracę przewidzianej w kodeksie Pracy.

Łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony u tego samego pracodawcy:

1. nie może przekraczać 33 miesięcy oraz
2. łączna liczba tych umów nie może przekraczać 3.

 

 

UWAGA: Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przekroczy okres 33 miesięcy lub jeżeli liczba zawartych umów przekroczy 3 to pracownik od dnia: następującego po upływie okresu 33 miesięcy lub zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony, - jest uznawany jako zatrudniony na umowę o pracę na czas nieokreślony.

 

 

Jeżeli w czasie trwania umowy o pracę na czas określony strony umowy uzgodnią dłuższy okres trwania umowy niż przewidywała ta umowa, to tym samym Kodeks Pracy wskazuje, że została zawarta druga umowa na czas określony (od dnia następującego po dniu, w którym miało nastąpić rozwiązanie umowy z pierwotnym okresem zatrudnienia).

Umowa o pracę na czas określony może być dłuższa niż 33 miesiące oraz w liczbie umów przekraczających 3, jeżeli umowa o pracę na czas określony została zawarta w okoliczności:

• zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
• wykonywania pracy przez okres kadencji,
• gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie

- jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.

Długość okresu 33 miesiące albo liczba umów maksymalnie 3 nie znajdzie także zastosowania w sytuacji przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu.

Do umowy o pracy na czas nieokreślony znajduje zastosowanie większość tych samych przepisów Kodeksu Pracy co do umowy na czas określony (z wyjątkiem czasu trwania umowy i liczby zawartych dopuszczalnych umów a także ww. kwestii przedłużenia umów).

Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony lub nieokreślony to:

• 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
• 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
• 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

 

 

UWAGA: Jeżeli pracodawca wypowiada umowę o pracę na czas określony albo na czas nieokreślony to ma obowiązek wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Jeżeli pracodawca decyduje o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia to również jest zobligowany do podania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

 

 

 

Autor:

Krzysztof Ulicki