Jak przeliczyć fakturę w walucie obcej dla celów VAT

Przedsiębiorcy otrzymują faktury za zakupione towary lub usługi, które są wystawione w polskiej walucie ale i wystawione w walucie obcej.

Faktury w walucie obcej przedsiębiorcy otrzymać mogą zarówno od kontrahenta z Polski jaki i spoza Polski. Polscy przedsiębiorcy także wystawiają faktury w walucie obcej. Pojawia się w tym momencie problem. Inaczej bowiem przelicza się fakturę w walucie obcej dla celów ujęcia w kosztach czy w przychodach a inaczej dla celów rozliczenia podatku VAT.

Przeliczenie otrzymanej lub wystawionej faktury w walucie obcej dla celów jej ujęcia w ewidencji JPK_V7 wymaga sprawdzenia jednej niezwykle istotnej kwestii.

 

Czym są różnice kursowe

Różnice kursowe występują tylko wtedy, kiedy faktura i zapłata jest wyrażona w walucie obcej. To oznacza, że łączna suma na fakturze (kwota podatku VAT) opiewa na kwotę w walucie obcej. To jednak nie wszystko. Zapłata musi nastąpić także w walucie obcej. Warto podkreślić, iż zapłata nie musi nastąpić w tej samej walucie według, której została wystawiona faktura.

 

W jakich dokładnie sytuacjach powstaną różnice kursowe?

Wszystkie przypadki, kiedy wystąpią różnice kursowe zostały wyszczególnione w art. 24c ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT).

Zanim jednak zostaną przedstawione należałoby zaznaczyć, co to są dodatnie różnice kursowe a co to ujemne. Na przykładzie faktury sprzedaży i zapłaty za nią rozróżnienie to wygląda to następująco.

1. dodatnie różnice kursowe - WARTOŚĆ Z FAKTURY < ZAPŁATA ZA FAKTURĘ,
2. ujemne różnice kursowe - WARTOŚĆ Z FAKTURY > ZAPŁATA ZA FAKTURĘ.

Czym są dodatnie a czym ujemne różnice kursowe wyjaśniono dokładnie w publikacji o temacie „Jak przeliczyć fakturę sprzedaży albo kosztową w walucie obcej dla celów PIT”.

 

Różnice kursowe a podatek VAT

Różnice kursowe nie odnoszą się natomiast do podatku VAT. Oznacza to, że do przychodów i kosztów podatkowych nie zalicza się różnic kursowych, powstałych od części, która stawowi podatek VAT.

 

Jaki kurs waluty do przeliczenia VAT?

Nawiązując do art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT), w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania VAT są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według:

1. kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub
2. ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez EBC na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro).

 

 

UWAGA: Przeliczając łączną kwotę netto (podstawę opodatkowana VAT) z faktury podatnik ma wybór – przeliczyć: według kursu średniego NBP danej waluty obcej na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, podatnik może też wybrać dla danej waluty ostatni kurs wymiany opublikowany przez EBC na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro). Przeliczając wartość faktury w walucie obcej zawsze należy brać pod uwagę, kiedy u sprzedawcy powstał obowiązek opodatkowania w VAT w odniesieniu do danej sprzedaży. Niemniej wystąpią niekiedy przypadki gdy obowiązek opodatkowania i rozliczenia podatku VAT będzie przerzucony na nabywcę.

 

 

Ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego

Do przeliczenia podstawy opodatkowania dla VAT stosuje się kurs waluty z dnia roboczego przed dniem powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT. Należy zatem w pierwszej kolejności zastanowić się kiedy w podatku VAT powstaje obowiązek podatkowy, czyli dzień obowiązku opodatkowania sprzedaży (przyszłej sprzedaży) podatkiem VAT.

Obowiązek opodatkowania podatkiem VAT należnym wystąpi, jeżeli sprzedawca (niekiedy nabywca) jest czynnym podatnikiem VAT. Obowiązek opodatkowania podatkiem VAT należnym (sprzedaży) występuje w następujących momentach:

1. wykonanie usługi albo dostawa towarów (jeżeli wystąpiło to zdarzenie jako pierwsze) albo,
2. wystawienie faktury (świadczenie tylko niektórych rodzajów usług lub sprzedaż energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego) albo
3. otrzymanie zaliczki (jeżeli zdarzenie wystąpiło jako pierwsze), albo
4. z chwilą transferu (przekazania) bonu jednego przeznaczenia, albo
5. z upływem każdego okresu rozliczeniowego – dotyczy usług świadczonych w sposób ciągły dla których (w związku z ich świadczeniem) ustalano następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń,
6. w odniesieniu do dostaw towarów, o których mowa w art. 7a ust. 1 i 2 ustawy o VAT, dokonywanych na rzecz podatnika ułatwiającego dostawy towarów oraz przez tego podatnika, obowiązek podatkowy powstaje w momencie zaakceptowania płatności.

Jeżeli wartość z faktury netto (jeżeli nie ma faktury to wartość należności), zobowiązania, zaliczki, bonu jednego przeznaczenia czy cyklicznej usługi wyrażona jest w walucie obcej, to przeliczenia należy dokonać uwzględniając kurs z dnia poprzedzającego dzień obowiązku podatkowego.

 

 

UWAGA: Jeżeli wartość transakcji (zaliczki, faktury, itd.) wyrażona jest w walucie obcej to należy ją przeliczyć według kursu średniego NBP z dnia przed dniem obowiązku opodatkowania danej sprzedaży w VAT. Do wyboru przeliczania waluty obcej na polskie złote jest jeszcze ostatni kurs opublikowany przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.

 

 

Przykład 1

Czynny podatnik VAT prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług sprzątania budynków firmowych.

Dla jednego ze swoich polskich kontrahentów wystawił ostatnio fakturę sprzedaży w dniu 03.10.2023r. z datą zakończenia usługi dnia 03.10.2023r. Faktura ma opiewać na kwotę 4.000 EUR netto.

Sprzedawca i kontrahent umówili się, iż transakcja ma odbywać się w EUR zamiast w złotówkach. Zatem zarówno faktury sprzedaży jak i zapłata za nie będą wyrażone w EUR.

Obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług sprzątania wystąpi z dniem zakończenia (wykonania) tej usługi, a więc w dniu 03.10.2023r.

Sprzedawca ma obowiązek przeliczyć wartość podatku VAT od łącznej kwoty faktury 4.000 EUR netto i zamieścić tę przeliczoną wartość VAT w polskich złotych na fakturze.

Kurs jaki sprzedawca zastosuje to średni kurs EUR ogłoszony przez NBP z dnia 02.10.2023r. który wynosi 4,6091 zł.

Przeliczenie będzie wyglądać następująco:

• 4.000 EUR x 4,6091 zł = 18.436,40 zł,
• 18.436,40 zł x 23% = 4.240,37 zł

Podatek VAT wyniesie więc 4.240,37 zł i tę wartość podatnik ma obowiązek zamieścić na fakturze obok wartości netto, brutto wyrażonej w EUR.

W ewidencji JPK_V7 w rejestrze sprzedaży sprzedawca ujmie:

1. podstawę opodatkowania VAT - 18.436,40 zł,
2. podatek VAT - 4.240,37 zł.

 

Przykład 2

Czynny podatnik VAT prowadzi działalność polegającą na sprzedaży opon samochodowych. Dla kontrahenta z Czech wystawił dnia 02.10.2023r. fakturę za sprzedaż dwóch kompletów opon używanych na sumę 450 EUR, VAT 0%.

Faktura została wystawiona od razu, czyli dnia 02.10.2023r. i wysłana e-mailem. Opony zaś zostały przekazane do transportu i wysłane do odbiorcy, który potwierdził odebranie. Transakcja sprzedaży stanowiła u polskiego sprzedawcy WDT – wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Obowiązek podatkowy w WDT powstaje w dniu wystawienia faktury

Przeliczenie faktury na kwotę 450 EUR sprzedawca dokona według średniego kursu EUR ogłoszonego przez NBP z dnia 29.09.2023r.

 

Przykład 3

Czynny podatnik VAT prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług obsługi imprez w kraju i za granicą.

Skorzystał (kupił) z usług hostessy, które będzie promowała stoisko targowe, które on organizuje.

Otrzymał od hostessy rachunek wystawiony dnia 13.10.2023r. na wartość 800 EUR. Data wykonania usługi przez hostessę to 09.10.2023r.

Zakup usługi od kontrahenta z UE będzie stanowił import usług, ale hostessa nie jest podatnikiem prowadzącym działalność. Zatem będzie to import usług od podatnika nie będącego podatnikiem podatku VAT (podatnikiem podatku od wartości dodanej).

Przy imporcie usług obowiązek podatkowy (u sprzedawcy) powstaje w dniu wykonania usługi, a więc w tym wypadku 09.10.2023r.

Przeliczenie faktury na kwotę 800 EUR kupujący dokona według średniego kursu EUR ogłoszonego przez NBP z dnia 06.10.2023r. Kurs ten wynosi 4,5998 zł.

Zatem 800 x 4,5998 zł = 3679,84 zł.

Przypominając import usługi (pomimo, iż to zakup) w ewidencji JPK_V7 ujmuje się:

1. po stronie sprzedaży,
2. i jednocześnie po stronie zakupu.

Wartość netto (podstawa opodatkowania) dla obu pozycji 3679,84 zł, VAT 846,36 zł.

Należy podkreślić, iż przyjęto, że nabywca ma pełne prawo do odliczenia podatku VAT – przeznaczył zakupioną usługę w pełni na cele prowadzonej działalności.

 

 

UWAGA: Przedstawione zasady przeliczenia waluty obcej na polskie złote stosuje się także do sytuacji, gdy sprzedawca wystawił fakturę w walucie obcej po powstaniu obowiązku podatkowego.

 

 

Jaki kurs waluty obcej, gdy sprzedawca wystawił fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego

Końcowo warto podkreślić, iż jeżeli faktura zostanie wystawiona przed dniem obowiązku opodatkowania w VAT to na mocy art. 31a ust. 2 ustawy o VAT przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

Szerzej o tym szczególnym wyjątku będzie opowiedziane w odrębnej publikacji.

 

 

 

 

Autor:

Krzysztof Ulicki