Nierzetelnie wystawiona faktura może okazać się sporym problemem dla podatnika. Warto wiedzieć, co jest uznawane za nierzetelne wystawienie faktury. Jakie sankcje grożą podatnikowi, który nierzetelnie wystawi fakturę. Warto na to zwrócić szczególną uwagę, aby uniknąć tego typu kar.
|
Spis treści:
- Krajowy System e-Faktur
- Obowiązek wystawiania faktur przy użyciu KSEF a kary za nierzetelne dane na wystawionej fakturze
- Co to znaczy nierzetelnie wystawiona faktura
- Nierzetelne dane na fakturze – aktualnie obowiązujące kary
|
Krajowy System e-Faktur
Krajowy System e-Faktur to elektroniczny system administracji państwowej umożliwiający przedsiębiorcom wystawianie faktur sprzedaży w określonym ustrukturyzowanym formacie a odbiorcom odbieranie w tym właśnie formacie. Krajowy System e-Faktur, czyli KSEF jest zarządzany przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, który to czuwa nad właściwym funkcjonowaniem tego systemu.
Aktualnie ustalenia Resortu Finansów wskazują na dwie daty rozpoczęcia obowiązkowego stosowania KSEF do wystawiania faktur ustrukturyzowanych. Mowa tu o poniższych datach:
- od 1 lutego 2026 r. KSEF rozpoczynają stosować duże firmy, czyli takie, które za rok 2024 wykazały wartość sprzedaży w kwocie powyżej 200 mln zł (razem z podatkiem VAT),
- od 1 kwietnia 2026 r. dla pozostałych podatników.
W nawiązaniu do art. 106nd ust. 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2025 r. poz. 775 zwanej dalej ustawą o VAT) KSEF posiada ustawowe obowiązki, do których należą:
- nadawanie, zmiana lub odbieranie uprawnień do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur,
- powiadamianie niektórych podmiotów o nadanych uprawnieniach do korzystania z KSEF bądź ich odebraniu,
- uwierzytelnienie oraz weryfikacja uprawnień do korzystania z KSEF, posiadanych przez niektóre podmioty,
- wystawianie faktur ustrukturyzowanych w KSEF,
- odbiór faktur ustrukturyzowanych w KSEF,
- archiwizacja faktur ustrukturyzowanych w KSEF,
- oznaczanie faktur ustrukturyzowanych numerem identyfikującym przydzielonym w KSEF,
- analiza i kontrola prawidłowości danych z faktur ustrukturyzowanych wystawianych w KSEF.
Obowiązek wystawiania faktur przy użyciu KSEF a kary za nierzetelne dane na wystawionej fakturze
Aktualnie od:
- lutego 2026 r. faktury ustrukturyzowane przy użyciu KSEF mają obowiązek wystawiać duże firmy, czyli takie, które za rok 2024 wykazały wartość sprzedaży w kwocie powyżej 200 mln zł (razem z podatkiem VAT), oraz
- kwietnia 2026 r. faktury ustrukturyzowane przy użyciu KSEF mają obowiązek wystawiać pozostali podatnicy (niewystępujący w punkcie 1).
Wart. 106ga ustawy o VAT (obowiązującym od 01.02.2026r.) prawodawca wskazał pewne wyjątkowe okoliczności, w których niektórzy podatnicy będą zwolnieni z obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych przy pomocy KSEF. Będą oni jednak mogli dobrowolnie wystawiać faktury ustrukturyzowane w KSEF.
Jeżeli natomiast chodzi o nierzetelność danych zawartych na fakturze to ustawodawca nie przewidział sankcji na gruncie funkcjonowania KSEF. Wspomniał tylko, że podatnikowi może grozić grzywna kara pieniężna w wysokości do 100% kwoty podatku VAT wykazanego na tej fakturze wystawionej poza KSEF albo w wysokości do 18,7% kwoty należności ogółem wykazanej na tej fakturze wystawionej poza KSEF w przypadku:
- wystawienia faktury poza KSEF, czyli wbrew obowiązkowi,
- w okresie trwania awarii KSEF albo innej niedostępności KSEF albo w przypadku wystawienia faktury elektronicznej poza KSEF z obowiązkiem jej przesłania do KSEF wystawił fakturę niezgodnie z wzorem udostępnionym wzorem w KSEF,
- nie przesłania w wymaganym terminie do KSEF faktury wystawionej w okresie awarii KSEF albo innej niedostępności KSEF albo w przypadku wystawienia faktury elektronicznej poza KSEF z obowiązkiem jej przesłania do KSEF
Nie ma natomiast w ustawie o VAT mowy o karze z tytułu wystawienia faktury, na której występują nierzetelne dane. Jedynie można uznać, że nierzetelne dane na fakturze w przypadku KSEF to wystawienie faktury ustrukturyzowanej niezgodnie ze wzorem udostępnionym przez KSEF. Z tego tytułu wystawcy faktury grożą kary wymienione powyżej.
Co to znaczy nierzetelnie wystawiona faktura
Nierzetelnie wystawiona faktura to faktura, która dokumentuje transakcje, która się nie odbyła lub odbyła się, ale okoliczności jej realizacji były inne niż z niej wynika a to miałoby swoje bezpośrednie odniesienie na wartość tej transakcji, która to została określona niezgodnie ze stanem faktycznym.
Nierzetelnie wystawiona faktura to tzw. pusta faktura niedokumentująca żadnej transakcji. Nierzetelnie wystawiona faktura to również faktura, która zaniża lub zawyża wartość transakcji. Oczywiście występuje jeszcze więcej przypadków nierzetelnego wystawienia faktury.
Nierzetelne dane na fakturze – aktualnie obowiązujące kary
W aktualnym stanie prawnym wobec nierzetelnych danych występujących na wystawionej przez sprzedawcę fakturze przewidziano wprawdzie kary, jednakże na gruncie ustawy z dnia 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2025 r. poz. 633) oraz ustawie z dnia 6.06.1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2025 r. poz. 383).
Poniżej zaprezentowano owe sankcje.
| Sankcje przewidziane w Kodeksie Karnym Skarbowym na okoliczność nierzetelnie wystawionej faktury |
| Okoliczności popełnienia czynów zabronionych |
Wysokość kary, pod jaką podlega podatnik z tytułu popełnienia czynu zabronionego |
| Podatnik, który zobowiązany jest do wystawienia faktury lub rachunku nie wystawia tej faktury lub rachunku albo wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania |
Kara grzywny do 180 stawek dziennych. |
| Podatnik, który wystawia fakturę lub rachunek w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje |
- kara grzywny do 720 stawek dziennych albo
- kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku albo obu tym karom łącznie
|
| Podatnik, który wystawia fakturę lub rachunek w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku VAT wynikająca z faktury albo suma kwot podatku VAT wynikających z faktur jest małej wartości |
- kara grzywny do 720 stawek dziennych albo
- kara pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie
|
| Podatnik, który wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów |
Kara grzywny do 180 stawek dziennych |
| Podatnik, który wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży |
Kara grzywny do 180 stawek dziennych |
W wypadku czynów mniejszej wagi niż przedstawione w tabelce, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
W 2025r. stawka dzienna wynosi najmniej 1/30 z minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2025r. Natomiast nie może być ona większa niż jej czterystukrotności. Określenie liczby stawek dziennych, co do określonego czynu zależne jest od wagi wykroczenia lub przestępstwa skarbowego.
| Stawka dzienna za czyny zabronione przewidziane w Kodeksie Karnym Skarbowym |
| Stawka dzienna |
Maksymalna stawka dzienna |
|
155,53 zł
(4 666 zł / 30) |
62 212 zł
(155,53 zł x 400 stawek dziennych) |
Poniżej zaprezentowano sankcje z tytułu zawarcia nierzetelnych danych w wystawionej fakturze przewidziane w ustawie Kodeks karny.
| Sankcje przewidziane w Kodeksie Karnym na okoliczność zawarcia nierzetelnych danych w wystawionej fakturze |
| Podrabianie, przerabianie danych na fakturze |
Wysokość kary |
Nieprawdziwe wartości na fakturze |
| Podatnik, który w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury, jako autentycznej używa |
Kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 |
Podatnik, który wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę, co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa |
| Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu powyżej określonego wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu |
Kara pozbawienia wolności od lat 3 do 20 |
Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu powyżej określonego wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, albo z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu |
| Kto dopuszcza się powyżej wymienionych przestępstw wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 5 do 25 |
W momencie wejścia w życie obowiązkowego stosowania KSEF powyższe zasady nakładania kar, grzywien i innych sankcji z tytułu nierzetelnie wystawionych faktur lub nierzetelnych danych na wystawionych fakturach pozostaną aktualne.
Autor:
Krzysztof Ulicki
Źródła:
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111).
Ustawa z dnia 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2025 r. poz. 633)
Ustawa z dnia 6.06.1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2025 r. poz. 383).
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163).
Ustawa z dnia 6.03.2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236).
