Wielkimi krokami zbliża się roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Wielu przedsiębiorców zadaje sobie pytanie kogo konkretnie będzie dotyczyć obowiązek rozliczenia? O czym należy pamiętać? Jak może kształtować się roczna składka zdrowotna w zależności od przychodów (dochodów) osiągniętych w roku 2022? Na te i wiele innych wątpliwości odpowiedziano w niniejszej publikacji.
Kto jest zobowiązany do opłacania składki zdrowotnej
Na mocy art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 zwanej dalej ustawą o ubezpieczeniu zdrowotnym) wśród katalogu osób, które podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu są osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym ale i osoby fizyczne prowadzące działalność.
Należy zwrócić uwagę, iż występują tutaj dwie grupy osób uznanych za prowadzące działalność w świetle ustawy o ubezpieczeniu zdrowotnym:
- osoby fizyczne prowadzące działalność zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009),
- przedsiębiorcy nieopłacający ubezpieczeń społecznych z uwagi na ulgę na start albo dodatkowe źródło przychodu w wysokości umożliwiającej opłacanie z działalności wyłącznie składki zdrowotnej,
- pozostałe przypadki.
UWAGA:
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4, 4a, 4b mówi, iż osoby zidentyfikowane jako prowadzące działalność uważa się osobę fizyczną, która prowadzi:
- pozarolniczą działalność gospodarczą (w świetle ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych),
- działalność jako wspólnik spółki cywilnej,
- działalność jako wspólnik jawnej,
- działalność jako wspólnik spółki partnerskiej,
- działalność jako komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej,
- działalność jako wspólnik spółki komandytowej,
- działalność jako wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
- działalność jako akcjonariusz prostej spółki akcyjnej, który wnosi wkład do spółki w postaci świadczenia pracy lub usług.
|
Osobą nie uznaną za prowadzącą pozarolniczą działalność w świetle ustawy – Prawo przedsiębiorców jest osoba fizyczna, która:
- rozpoczyna prowadzenie działalności, lub
- otwiera działalność ponownie po 5 latach lub
- świadczy usługi w ramach prowadzenia swojej działalności na rzecz byłego pracodawcy.
Kto jest zobligowany do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej dotyczy jedynie przedsiębiorców, którzy obliczają wysokość składki zdrowotnej w oparciu o osiągany przychód lub dochód. Tak się dzieje w przypadku podatników stosujących formę opodatkowania:
- podatkiem liniowym,
- skalą podatkową,
- ryczałtem ewidencjonowanym.
UWAGA:
Członkowie zarządu, prokurenci, pracownicy, zleceniobiorcy oraz inne osoby fizyczne, które podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu nie podlegają rocznemu rozliczeniu składki zdrowotnej.
|
Ostateczny termin dokonania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022r. to 20 maja 2023r.
Rok składkowy a rok kalendarzowy
Rok składkowy na cele obliczenia składki zdrowotnej to okres za który będzie rozliczana składka zdrowotna, a więc porównywana składka zdrowotna zapłacona w tym okresie do obliczonej rocznej składki zdrowotnej należnej za ten okres. Wynik może być taki, iż:
- powstanie nadpłata składki zdrowotnej,
- powstanie niedopłata składki zdrowotnej,
- nie będzie ani nadpłaty ani niedopłaty.
Przedsiębiorcy muszą pamiętać o jednej bardzo ważnej kwestii a mianowicie:
- rok składkowy u ryczałtowców to rok kalendarzowy czyli w przypadku rozliczenia rocznego składki zdrowotnej za 2022r. będzie to rok 2022,
- rok składkowy u płatników stosujących skalę podatkową lub podatek liniowy to okres czasu liczony od 1 lutego 2022r. do 31 stycznia 2023r.
UWAGA:
Minimalna roczna składka zdrowotna u płatników stosujących formę opodatkowania skala podatkowa lub podatek liniowy wynosi za rok składkowy od 1 lutego 2022r. do 31 stycznia 2023r. – 270,90 zł x 12 miesięcy = 3.250,80 zł.
Minimalna roczna składka zdrowotna u płatników stosujących formę opodatkowania ryczałt ewidencjonowany (nieprzekroczenie przychody 60.000 zł za rok 2022) wynosi za rok składkowy od 1 stycznia 2022r. do 31 grudnia 2022r. – 335,94 zł x 12 miesięcy = 4.031,28 zł.
Przy czym 12 miesięcy to okres nie tylko prowadzenia działalności ale i podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli płatnik składek podlegał krótszy okres ubezpieczeniu zdrowotnemu, wówczas roczna składka zdrowotna będzie niższa.
|
Poniżej przedstawiono jedynie orientacyjne przykłady z uwagi na to, iż ZUS sam przyznaje, że roczne rozliczenie składki zdrowotnej będzie dokonywane po raz pierwszy i zarówno ZUS jak i płatnicy składek dopiero będą zdobywać doświadczenie na tymże polu. Roczne rozliczenie składki zdrowotnej to będzie wyzwanie i dla przedsiębiorców i dla samego ZUS. To skutkuje tym, iż zasady rozliczenia rocznego składki zdrowotnej wciąż mogą ulec zmianie.
Przykład 1
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od stycznia 2018r. Płatnik składek obliczał składkę zdrowotną na podstawie bieżących przychodów a więc nie brał pod uwagę przychodu z roku ubiegłego. Płatnik składek opłaca dobrowolną składkę chorobową. Płatnik składek w 2022r. prowadził przez cały rok działalność gospodarczą oraz przez cały rok podlegał ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Roczne obliczenie składki zdrowotnej
|
M-c
|
Przychód za dany miesiąc
|
Zapłacone Składki ZUS społeczne
|
Przychód po odliczeniu ZUS
|
Przychód na cele obliczenia składki zdrowotnej - narastająco
|
Składka zdrowotna do zapłaty
|
1
|
3.000 zł
|
998,37 zł
|
2.001,63 zł
|
2 001,63 zł
|
335,94 zł
|
2
|
3.000 zł
|
1.124,23 zł
|
1.875,77 zł
|
3 877,40 zł
|
335,94 zł
|
3
|
3.000 zł
|
1.124,23 zł
|
1.875,77 zł
|
5 753,17 zł
|
335,94 zł
|
4
|
3.000 zł
|
1.124,23 zł
|
1.875,77 zł
|
7 628,94 zł
|
335,94 zł
|
5
|
3.000 zł
|
1.124,23 zł
|
1.875,77 zł
|
9 504,71 zł
|
335,94 zł
|
6
|
4.500 zł
|
1.124,23 zł
|
3.375,77 zł
|
12 880,48 zł
|
335,94 zł
|
7
|
4.500 zł
|
1.124,23 zł
|
3.375,77 zł
|
16 256,25 zł
|
335,94 zł
|
8
|
8.000 zł
|
1.124,23 zł
|
6.875,77 zł
|
23 132,02 zł
|
335,94 zł
|
9
|
3.500 zł
|
1.124,23 zł
|
2.375,77 zł
|
25 507,79 zł
|
335,94 zł
|
10
|
3.500 zł
|
1.124,23 zł
|
2.375,77 zł
|
27 883,56 zł
|
335,94 zł
|
11
|
5.000 zł
|
1.124,23 zł
|
3.875,77 zł
|
31 759,33 zł
|
335,94 zł
|
12
|
6.500 zł.
|
1.124,23 zł
|
5.375,77 zł
|
37 135,10 zł
|
335,94 zł
|
SUMA ZAPŁACONEJ W CIĄGU ROKU SKŁADKI ZDROWOTNEJ
|
4 031,28 zł
|
Płatnik składek nie będzie posiadał dopłaty w rocznej składce zdrowotnej ani niedopłaty składki na okoliczność dokonanego rocznego rozliczenia.
Przykład 2
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od listopada 2015r. Płatnik składek obliczał składkę zdrowotną na podstawie bieżących przychodów a więc nie brał pod uwagę przychodu z roku ubiegłego. Płatnik składek opłaca dobrowolną składkę chorobową. Płatnik składek w 2022r. prowadził przez cały rok działalność gospodarczą oraz przez cały rok podlegał ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Roczne obliczenie składki zdrowotnej
|
M-c
|
Przychód za dany miesiąc
|
Zapłacone Składki ZUS społeczne
|
Przychód po odliczeniu ZUS
|
Przychód na cele obliczenia składki zdrowotnej - narastająco
|
Składka zdrowotna do zapłaty
|
1
|
3.000,00
|
998,37 zł
|
2.001,63 zł
|
2001,63 zł
|
335,94 zł
|
2
|
8.000,00
|
1.124,23 zł
|
6.875,77 zł
|
8.877,40 zł
|
335,94 zł
|
3
|
6.000,00
|
1.124,23 zł
|
4.875,77 zł
|
13.753,17 zł
|
335,94 zł
|
4
|
10.000,00
|
1.124,23 zł
|
8.875,77 zł
|
22.628,94 zł
|
335,94 zł
|
5
|
10.500,00
|
1.124,23 zł
|
9.375,77 zł
|
32.004,71 zł
|
335,94 zł
|
6
|
10.500,00
|
1.124,23 zł
|
9.375,77 zł
|
41.380,48 zł
|
335,94 zł
|
7
|
12.500,00
|
1.124,23 zł
|
11.375,77 zł
|
52.756,25 zł
|
335,94 zł
|
8
|
12.500,00
|
1.124,23 zł
|
11.375,77 zł
|
64.132,02 zł
|
559,89 zł
|
9
|
12.500,00
|
1.124,23 zł
|
11.375,77 zł
|
75.507,79 zł
|
559,89 zł
|
10
|
10.500,00
|
1.124,23 zł
|
9.375,77 zł
|
84.883,56 zł
|
559,89 zł
|
11
|
5.000,00
|
1.124,23 zł
|
3.875,77 zł
|
88.759,33 zł
|
559,89 zł
|
12
|
5.000,00
|
1.124,23 zł
|
3.875,77 zł
|
92.635,10 zł
|
559,89 zł
|
SUMA ZAPŁACONEJ W CIĄGU ROKU SKŁADKI ZDROWOTNEJ
|
5.151,03 zł
|
Roczna składka zdrowotna u płatnika składek wyniesie: 6.718,68 zł.
Zapłacona składka zdrowotna w ciągu 2022r. wyniosła 5.151,03 zł.
W efekcie obliczenia powstała niedopłata w kwocie: 1.567,65 zł.
Autor: Krzysztof Ulicki