Czy można oddać wspólnikowi wkład wniesiony aportem do spółki z o.o.?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to kapitałowa spółka handlowa posiadająca osobowość prawną. Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinien wynosić co najmniej 5 000 złotych i zostaje pokryty przez wspólników w formie wkładów pieniężnych lub niepieniężnych. Utworzenie spółki z o.o. wiąże się w szczególności z koniecznością wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego.

Aport – wkład niepieniężny do spółki z o.o.

Wkłady wnoszone przez wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Aportem nazywany jest wkład niepieniężny w spółce z o.o. Wniesienie do spółki wkładu niepieniężnego oznacza przeniesienie własności przedmiotu wkładu na spółkę. Zgodnie z art. 158 ust 1 ustawy kodeks spółek handlowych, jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów.

Zakaz zwrotu wspólnikowi wkładu wniesionego aportem do spółki z o.o.

Niedopuszczalność zwrotu wspólnikowi wkładu wniesionego aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w trakcie istnienia spółki wynika bezpośrednio z przepisów ustawy kodeks spółek handlowych. Zgodnie bowiem z art. 189 ust. 1 tej ustawy, w czasie trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom wniesionych wkładów tak w całości, jak i w części, chyba że przepisy niniejszego działu stanowią inaczej. Oznacza to, że jeżeli spółka z o.o. istnieje, to wkłady wniesione przez jej wspólników na kapitał zakładowy co do zasady nie podlegają zwrotowi.

Wyjątkiem od tej zasady są sytuacje określone w kodeksie spółek handlowych np. umorzenie udziałów wspólnika. Zgodnie z art. 199 ust. 1 ustawy kodeks spółek handlowych, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Co do zasady umorzenie udziałów następuje za wynagrodzeniem (na mocy art. 199 ust. 3 ustawy kodeksu spółek handlowych, a za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia). Zwróćmy jednak uwagę, że nawet w razie umorzenia udziałów wspólnika, wspólnik ma prawo do wynagrodzenia w zamian za udziały, a nie do zwrotu wniesionego do spółki wkładu, a więc w szczególności nie ma wówczas prawa do zwrotu aportu.

Niedopuszczalność zwrotu wspólnikowi wkładu wniesionego aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością potwierdzona została w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 19 czerwca 2019 roku sygn. akt II SA/Kr 1049/18. W wyroku WSA orzekł, że w czasie trwania spółki nie wolno zwracać wspólnikom wkładów wniesionych do spółki, co odnosi się zarówno do wkładów o charakterze pieniężnym jak i niepieniężnym (aportu).  Sąd uznał, że art. 189 ust. 1 ustawy kodeks spółek handlowych powinien być interpretowany szeroko. W związku z tym niedopuszczalna jest sytuacja wypłaty wspólnikowi pieniędzy uzyskanych z transakcji sprzedaży przedmiotu wkładu wniesionego przez wspólnika aportem do spółki. Spółka z o.o. nie może także udostępnić wspólnikowi do bezpłatnego korzystania przedmiotu wkładu wniesionego przez niego aportem do spółki. Zakazana jest również wypłata wspólnikowi spółki z o.o. kapitału pieniężnego wniesionego uprzednio na wkład tytułem nieodpłatnej albo symbolicznie oprocentowanej pożyczki.

Ze względu na odrębność spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od jej wspólników, majątek spółki nie jest równocześnie majątkiem wspólników. W czasie trwania spółki wspólnikom nie przysługuje żaden udział w majątku należącym do spółki czy inne uprawnienie do składników majątku spółki. Zgodnie z art. 158 ust. 3 ustawy kodeks spółek handlowych, przedmiot wkładu pozostaje do wyłącznej dyspozycji zarządu spółki. Trzeba zatem mieć na uwadze, że zarządzenie majątkiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a więc w szczególności również zarządzanie wniesionymi przez wspólników spółki wkładami, należy do kompetencji zarządu spółki. Zarząd może rozporządzać przedmiotem wkładu wniesionym przez wspólnika aportem do spółki w dowolny sposób, jednak wyłącznie w granicach obowiązującego prawa. Członkowie zarządu mogą również ponosić odpowiedzialność za swoje decyzje, których następstwem są czynności dokonane z naruszeniem przepisów prawa, w szczególności oddanie wspólnikowi z naruszeniem przepisów prawa wkładu wniesionego przez wspólnika aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Równocześnie przejęcie majątku spółki z o.o. z naruszeniem przepisów prawa może zostać uznane za przestępstwo.

Przykład

Jeden ze wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością chce odzyskać nieruchomość, która stanowiła wkład niepieniężny wniesiony do spółki na pokrycie kapitału zakładowego na etapie tworzenia spółki z o.o. Czy wspólnik ma prawo wycofać wkład wniesiony aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?

Obowiązujące przepisy nie dopuszczają w czasie trwania spółki zwrotu wniesionych wkładów wspólnikowi, niezależnie od ich postaci. Tak stanowi art. 189 ust. 1 ustawy kodeks spółek handlowych. Istniejąca spółka z o.o. nie może zatem oddać wspólnikowi wkładu wniesionego aportem do spółki na pokrycie kapitału zakładowego.

Zwrot wkładu wniesionego aportem do spółki a likwidacja spółki

Zwróćmy uwagę, że zakaz zwrotu wspólnikowi wniesionych wkładów wynikający z art. 189 ust. 1 ustawy kodeks spółek handlowych obejmuje okres trwania spółki. Odzyskanie przez wspólnika wkładu wniesionego aportem do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może mieć miejsce dopiero przy likwidacji spółki z zachowaniem obowiązujących przepisów. Zgodnie z art. 286 ust. 1 ustawy kodeks spółek handlowych, podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Majątek ten dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów, jednak umowa spółki może określać inne zasady podziału majątku.

Autor:

Karolina Szopa