Osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność może skorzystać ze zwolnień z opłacania składek ZUS społecznych w niektórych okolicznościach. Brzmi to pięknie, ale jak najbardziej jest możliwe. Powstaje jednak pytanie, kiedy to jest możliwe i kto konkretnie może z tego skorzystać.
|
Spis treści:
- Osoba fizyczna prowadząca działalność a składki ZUS
- Zwolnienie z opłacania składek ZUS społecznych z działalności z uwagi na inny tytuł do ubezpieczeń
- Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych
|
Osoba fizyczna prowadząca działalność a składki ZUS
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350 zwanej dalej ustawą o SUS) oraz art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 zwanej dalej ustawą o NFZ) osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność (gospodarczą) to grupa osób, która obligatoryjnie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Niemniej warto sprawdzić, które osoby według ZUS (zgodnie z art. 8 ust. 6 o SUS) uważane są za osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność. Jest to o tyle ważne, że grono tych osób jest szersze aniżeli pod względem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Osoby fizyczne prowadzące działalność według ZUS zaprezentowano w poniższej tabeli.
| Osoby fizyczne uznane za prowadzące pozarolniczą działalność według ZUS |
| Lp. |
Wykaz osób |
| 1. |
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, czyli osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej z wyjątkiem osób fizycznych prowadzących działalność i korzystających z ulgi na start (podlegają oni tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu przez okres 6 pełnych miesięcy) |
| 2. |
Twórca i artysta |
| 3. |
Osoba prowadząca działalność w zakresie wolnego zawodu (wyjaśnienie w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne), z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej |
| 4. |
Wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnik spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej |
| 5. |
Akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług |
| 6. |
Komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej |
| 7. |
Osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół |
Powyżej wymienione osoby fizyczne prowadzące według ZUS pozarolniczą działalność są zobligowane do comiesięcznego składania deklaracji rozliczeniowej ZUS z tytułu podlegania pod ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz do zapłaty należnych składek ZUS wynikających ze złożonych deklaracji ZUS w terminie do 20-go dnia miesiąca następującego po miesiącu złożenia deklaracji ZUS, (za który składki ZUS są należne).
Warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z tego tytułu. W konsekwencji nie muszą opłacać składek na ubezpieczenia społeczne ani na Fundusz Pracy. Obowiązuje je jedynie składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Kiedy wystąpi taka sytuacja?
Zwolnienie z opłacania składek ZUS społecznych z działalności z uwagi na inny tytuł do ubezpieczeń
Osoby fizyczne prowadzące działalność (wyżej wymienione), które poza prowadzoną działalnością (tytułem do ubezpieczeń) posiadają (lub dopiero, co uzyskają) inny tytuł do ubezpieczeń np. umowa o pracę, umowa zlecenie, kolejna działalność wówczas może się okazać, iż tylko z jednego tytułu do ubezpieczeń będą opłacać składki społeczne, składkę zdrowotną, Funduszu Pracy a z działalności tylko składkę zdrowotną.
Warto prześledzić tę kwestię.
Jeżeli osoba fizyczna prowadzi działalność (jedna z ww. form) i posiada jednocześnie:
- umowę o pracę lub
- umowę zlecenie
- wówczas może się okazać, że nie będzie zobligowana do opłacania składek ZUS społecznych z jednego lub wielu tytułów do ubezpieczeń, jeżeli posiada dwa lub więcej tytuły do ubezpieczeń.
|
UWAGA!
Minimalne miesięczne wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy o pracę w roku 2025 dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy (1/1 etatu) wynosi 4 666 zł. |
Minimalne wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy o pracę w roku 2025 wynosi 4 666 zł brutto. Co to oznacza dla przedsiębiorcy, który posiada taką umowę o pracę? Jeżeli osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność posiada umowę o pracę (lub kilka umów), z której miesięczne wynagrodzenie brutto (pracownicze) wynosi w 2025r. przynajmniej 4 666 zł (kwota ustawowego minimalnego wynagrodzenia) wówczas nie opłaca składek ZUS społecznych z tytułu prowadzenia działalności.
W przypadku posiadania kilka umów o pracę liczy się suma miesięcznych wynagrodzeń brutto (pracownicze) ze wszystkich umów. W momencie jak suma ta przekroczy ww. kwotę minimalnego wynagrodzenia przedsiębiorca nie będzie musiał opłacać składek ZUS społecznych z tytułu prowadzenia działalności.
W tym miejscu nasuwa się jeszcze inne pytanie? Co w przypadku, gdy przedsiębiorca posiada umowę zlecenie lub kilka umów zleceń?
|
UWAGA!
Minimalna miesięczna kwota wynagrodzenia brutto z umowy zlecenia w 2025 roku, która skutkuje możliwością wyboru lub obowiązkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym u przedsiębiorcy:
- pełnym ZUS to 5 203,80 zł,
- ZUS preferencyjnym albo uldze Mały ZUS Plus to 4 666 zł.
|
Jeżeli osoba fizyczna prowadząca działalność posiada umowę zlecenie (lub kilka umów zleceń) a miesięczna kwota wynagrodzenia brutto z tej umowy opiewa na sumę 5 203,80 zł brutto w 2025r. lub powyżej wówczas przedsiębiorca z każdej kolejnej umowy zlecenie opłaca tylko składkę zdrowotną, ale poza tym nie ma obowiązku opłacania składek ZUS społecznych z prowadzonej działalności. Istnieje natomiast jeszcze wybór, którego przedsiębiorca może dokonać w takiej sytuacji.
Skutki zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych typu działalność + umowa o pracę lub zlecenie u osoby fizycznej prowadzącej działalność przedstawiono w poniższej tabeli. Oczywiście mowa tu o przypadkach, w których przedsiębiorca jest dodatkowo pracownikiem lub zleceniobiorcą, a więc zawarł te umowy i jest wykonawcą tych umów.
| Zwolnienie z opłacania składek ZUS społecznych z działalności na okoliczność posiadania innego tytułu do ubezpieczeń społecznych w 2025 roku |
| Działalność i umowa o pracę o zakresie czynności niewchodzących w zakres działalności |
Działalność i umowa zlecenie o zakresie czynności niewchodzących w zakres działalności |
| Przedsiębiorca posiada umowę o pracę (lub kilka umów o pracę), z której miesięczne wynagrodzenie za pracę w 2025r. opiewa na kwotę przynajmniej 4 666 zł lub wyższą |
Przedsiębiorca podlega pod pełny ZUS (podstawa składek ZUS społecznych wynosi 5 203,80 zł w 2025r.) oraz miesięczne wynagrodzenie brutto z umowy zlecenie opiewa na kwotę niższą niż 5 203,80 zł brutto w 2025r. (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę w 2025r.) to w takiej sytuacji przedsiębiorca opłaca składki ZUS społeczne tylko z działalności a z umowy zlecenie nie opłaca składek społecznych |
|
W powyższym przypadku przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia z opłacania składek ZUS społecznych, ale tylko z tytułu prowadzonej działalności.
Zwolnienie to ma zastosowanie do działalności, z której składki ZUS społeczne stanowią:
- pełny ZUS (liczony od podstawy 5 203,80 zł),
- preferencyjny ZUS (liczony od podstawy 5 203,80 zł),
- Mały ZUS Plus (liczony od wysokości przychodu, dochodu z zeszłego roku).
Nie ma możliwości zwolnienia z opłacania składek ZUS z umowy o pracę, a więc z każdej umowy o pracę niezależnie od jej wysokości przedsiębiorca opłaca składki ZUS społeczne i zdrowotną natomiast FP i FGŚP w zależności o wysokości wynagrodzenia albo korzystania ze zwolnienia z FP, FGŚP (np. przekroczenie 55 lat u kobiet oraz 60 lat u mężczyzn) |
Przedsiębiorca podlega pod pełny ZUS (podstawa składek ZUS społecznych wynosi 5 203,80 zł w 2025r.) oraz miesięczne wynagrodzenie brutto z umowy zlecenie, jaką zawarł opiewa na kwotę równą lub wyższą niż 5 203,80 zł w 2025r. (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę w 2025r.).
W takiej sytuacji przedsiębiorca wybiera, z którego tytułu opłaca składki ZUS społeczne – ze zlecenia albo z działalności. |
|
Jeżeli przedsiębiorca podlega pod:
- preferencyjny ZUS (liczony od podstawy 4 666,00 zł),
- Mały ZUS Plus (liczony od wysokości przychodu, dochodu z zeszłego roku)
- oraz miesięczne wynagrodzenie brutto z umowy zlecenie opiewa na kwotę równą lub wyższą niż 4 666 zł w 2025r. (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025r.) to przedsiębiorca podlega obowiązkowo pod składki ZUS społeczne z działalności a ze zlecenia tylko pod zdrowotną. |
|
Jeżeli przedsiębiorca podlega pod:
- preferencyjny ZUS (liczony od podstawy 4 666,00 zł),
- Mały ZUS Plus (liczony od wysokości przychodu, dochodu z zeszłego roku)
- oraz miesięczne wynagrodzenie brutto z umowy zlecenie opiewa na kwotę niższą niż 4 666 zł w 2025r. (kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025r.) to przedsiębiorca podlega obowiązkowo pod składki ZUS społeczne zarówno z działalności i z umowy zlecenia. |
Warto zaznaczyć, iż przedsiębiorca mimo braku obowiązku zapłaty składek ZUS społecznych z działalności może dobrowolnie je opłacać.
W przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego wobec posiadania umowy o pracę lub umowy zlecenie i prowadzenia działalności należy wskazać, iż składka zdrowotna należna jest do zapłaty odrębnie z każdego takiego tytułu tzn. zarówno z umowy zlecenie jak i z umowy o pracę oraz z działalności.
Jeżeli mowa o zbiegu tytułów do opłacania Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z umowy o pracę, zlecenie i działalności to kluczowe znaczenie ma w tym wypadku suma podstaw do ubezpieczeń społecznych. O tym będzie więcej powiedziane w odrębnej publikacji.
Zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych
Na koniec należałoby wspomnieć o niezwykle ważnej kwestii. O zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych można mówić wtedy, gdy przedsiębiorca zawarł umowę o pracę, umowę zlecenie z innym przedsiębiorcą a dodatkowo zakres czynności tych umów jest inny niż przedmiot prowadzonej działalności.
Dlaczego jest to tak ważne?
Jeżeli zakres czynności z umowy zlecenie jest taki sam albo nawet podobny jak przedmiot prowadzonej działalności wówczas przychód z umowy zlecenie u przedsiębiorcy, który jest zleceniobiorcą z tytułu tej umowy jest doliczany do przychodu z działalności gospodarczej i nie stanowi odrębnego tytułu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.
Przykład 1
Osoba fizyczna prowadzi działalność - usługi sprzątania i stosuje skalę podatkową, jako formę opodatkowania dochodów z działalności. Ponadto zawarła umowę zlecenia z innym przedsiębiorcą. Zakres czynności tej umowy o pracę dotyczy sprzątania pomieszczeń biurowych.
W takiej sytuacji nie następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń. Przychód z umowy przedsiębiorca doliczy do swoich przychodów z prowadzonej działalności.
Przykład 2
Osoba fizyczna prowadząca działalność polegającą na świadczeniu usług biurowych stosująca podatek linowy jako formę opodatkowania dochodów z działalności zawarła umowę zlecenie z innym przedsiębiorcą. Zakres czynności z umowy zlecenie dotyczy usług biurowych.
W takiej sytuacji nie następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń. Przychód z umowy zlecenie przedsiębiorca doliczy do swoich przychodów z prowadzonej działalności.
Autor:
Krzysztof Ulicki
Żródła:
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163) [z dnia 24.07.2025].
Ustawa z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 776) [z dnia 24.07.2025].
Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497) [z dnia 24.07.2025].
Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) [z dnia 24.07.2025].
Ustawa z dnia 6.03.2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236) [z dnia 24.07.2025].
