Przedsiębiorcy na okoliczność wystąpienia różnych nieprzewidzianych zdarzeń zabezpieczają się poprzez zawarcie umów ubezpieczeniowych, chroniących przedsiębiorcę przed ewentualnymi szkodami na składnikach majątku firmowego.
Czy otrzymanie odszkodowania będzie stanowić przychód z działalności gospodarczej? A może korzysta ono ze zwolnienia z podatku dochodowego?
|
Spis treści:
- Przychód z działalności gospodarczej
- Odszkodowania za szkody związane z majątkiem firmowym przychodem z działalności
- Zwolnienie z opodatkowania niektórych otrzymanych przez przedsiębiorcę odszkodowań
- Otrzymanie przez przedsiębiorcę odszkodowania z polisy OC albo AC a stanowiska fiskusa
|
Przychód z działalności gospodarczej
W nawiązaniu do art. 14 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 zwanej dalej ustawą o PDOF) przychodem z działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości:
- zwróconych towarów,
- udzielonych bonifikat i skont.
Przychód z działalności powstaje w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż w dniu:
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.
|
UWAGA!
Jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. |
Odszkodowania za szkody związane z majątkiem firmowym przychodem z działalności
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PDOF przychód z działalności gospodarczej stanowią także otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych:
- z prowadzoną działalnością gospodarczą lub
- z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.
Zatem otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowania związane ze środkami trwałymi używanymi w działalności będą dla przedsiębiorcy stanowić przychód z prowadzonej działalności gospodarczej. Przy czym prawodawca nie rozróżnia rodzaj funduszu (OC, AC) z którego wypłacane jest odszkodowanie a wprost mówi o tym, iż gdy przedsiębiorca otrzyma odszkodowanie związane ze składnikiem majątku w prowadzonej działalności gospodarczej to będzie musiał zaliczyć go do przychodów.
Powstaje jednak pytanie czy ten przychód będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? A może zwolnieniu z tego opodatkowania?
Zwolnienie z opodatkowania niektórych otrzymanych przez przedsiębiorcę odszkodowań
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOF wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane skalą podatkową lub podatkiem liniowym bądź stanowią dochód z inwestowania składki ubezpieczeniowej.
Szczegóły zwolnienia z PDOF przedstawiono w poniższej tabeli.
| Odszkodowania otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, które nie są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych |
| Kategoria 1 |
Kategoria 2 |
|
Odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane:
- skalą podatkową albo
- podatkiem liniowym
|
Dochód z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, stanowiący różnicę między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy. |
|
Dochód z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia:
- ustalany jest na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
- jest równy składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie ubezpieczenia wskaźnik
- stanowi różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń. |
Widać wyraźnie, że ustawodawca wyłączył ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymane przez przedsiębiorcę odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli przedsiębiorca stosuje formę opodatkowania dla tych przychodów skalę podatkową, albo podatek liniowy.
A co z ryczałtem?
Kwoty otrzymanych odszkodowań za szkody na majątku firmowym otrzymane z polisy OC, AC, ale też np. GAP także podlegają opodatkowaniu ryczałtem według stawki ryczałtu 8,5%.
Otrzymanie przez przedsiębiorcę odszkodowania z polisy OC albo AC a stanowiska fiskusa
Fiskus dość jednoznacznie wskazuje, że otrzymane przez przedsiębiorcę odszkodowanie z polisy OC lub AC dotyczącej firmowego samochodu stanowi przychód z działalności gospodarczej. Mało tego, będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych a zatem nie będzie mógł korzystać ze zwolnienia z tego podatku.
W stanowisku Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażonym w interpretacji indywidualnej z dnia 17.07.2023r. o sygn. 0114-KDIP3-1.4011.497.2023.2.AC wskazano, że „(…) Z podanych przez Panią informacji wynika, że:
- prowadzi Pani działalność gospodarczą, w ramach, której wykorzystuje Pani samochód osobowy,
- samochód zewidencjonowany jest jako środek trwały,
- samochód wykorzystywany jest na cele działalności gospodarczej oraz na cele prywatne,
- pojazd uległ kolizji z winy kierującego innym pojazdem,
- ubezpieczyciel przyjął na siebie odpowiedzialność za szkodę z OC sprawcy zdarzenia,
- naprawa powypadkowa nastąpi w formie bezgotówkowej,
- naprawy dokona Pani w warsztacie wskazanym przez Ubezpieczyciela, zaś ubezpieczyciel bezpośrednio rozliczy się z warsztatem,
- Pani pojazd nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC.
Mając na względzie powołane wyżej przepisy stwierdzić należy, że wskazane odszkodowanie stanowić będzie dla Pani przychód z działalności gospodarczej, objęty dyspozycją art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jest to odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, które nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (…)”.
W powyższej sytuacji otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie z polisy OC przedsiębiorcy dotyczące szkody na jego samochodzie stanowiącym środek trwały będzie przychodem z działalności u tego przedsiębiorcy i to podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie ma w tej sytuacji możliwości korzystania ze zwolnienia z tego podatku.
Takie same stanowiska występują także w innych interpretacjach indywidualnych np. z dnia 05.05.2025r. o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.82.2025.3.AG.
W taki sam sposób należy potraktować otrzymane odszkodowanie z polisy autocasco.
W kolejnym stanowisku dotyczącym otrzymania odszkodowania z polisy GAP wyrażonym w interpretacji indywidualnej z dnia 08.09.2023r. o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.498.2023.2.AG wskazano, że „(…) Natomiast kwota odszkodowania GAP, którą otrzyma Pan bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń, podlega zaliczeniu do przychodów z działalności gospodarczej, jako otrzymane odszkodowanie za szkodę dotyczącą składnika majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Odszkodowanie to opodatkowane jest 8,5% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. h ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. (…)”.
Zatem otrzymane odszkodowania z polis OC, AC czy GAP dotyczących firmowych składników majątku (nabytych lub użytkowanych w działalności, poza użytkiem prywatnym) przedsiębiorca musi zaliczyć do przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej i ma obowiązek je opodatkować zgodnie z zasadami stosowanej formy opodatkowania.
Autor:
Krzysztof Ulicki
Źródła:
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061)
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163).
Ustawa z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2025 r. poz. 843).
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111).
Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT 2016).
Interpretacja indywidualna z dnia 17.07.2023r. o sygn. 0114-KDIP3-1.4011.497.2023.2.AC.
Interpretacja indywidualna np. z dnia 05.05.2025r. o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.82.2025.3.AG.
Interpretacja indywidualna z dnia 08.09.2023r. o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.498.2023.2.AG.
