Wypadki komunikacyjne to rzadka, ale nieodzowna część życia gospodarczego i prywatnego. Niektórzy przedsiębiorcy posiadają w środkach trwałych samochody ciężarowe. Inni użytkują tego typu pojazdy na podstawie umowy leasingu, najmu czy dzierżawy.
Niemniej każdy z tych przedsiębiorców ponosi ciężar obowiązkowego ubezpieczenia OC tych pojazdów a tylko niektórzy ponoszą ciężar dobrowolnego ubezpieczenia AC pojazdów. To ostatnie ubezpieczenie bezpośrednio przekłada się na możliwość ujęcia wydatków dotyczących naprawy powypadkowej samochodów. O co dokładnie chodzi?
|
Spis treści:
- Wydatki, które stanowią koszty uzyskania przychodu
- Wydatki na ubezpieczenie samochodu ciężarowego
- Słowo o wydatkach na ubezpieczenie samochodu ciężarowego w kosztach uzyskania przychodów
- Wydatki na naprawę powypadkową samochodu ciężarowego a dobrowolne ubezpieczenie
|
Wydatki, które stanowią koszty uzyskania przychodu
W art. 22 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163 zwanej dalej ustawą o PDOF) ustawodawca zawarł przesłanki wydatku uznanego za koszt uzyskania przychodów. Przesłanki te dotyczą:
- poniesienia wydatku na cele prowadzonej działalności gospodarczej,
- cechy definitywności, a więc ostatecznego poniesienia wydatku przez przedsiębiorcę (bez zwrócenia w postaci np. dotacji),
- poniesienia wydatku na cele prowadzonej działalności,
- występowania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a przychodem,
- poniesienia wydatku w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
- prawidłowego udokumentowanie wydatków,
- niewystępowaniu danego wydatku w ustawowym katalogu wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów.
Dopiero łącznie spełnienie wszystkich wymienionych przesłanek powoduje, iż dany wydatek można uznać za koszt uzyskania przychodów.
|
UWAGA!
Podatnik ponoszący wydatki na cele prowadzonej działalności gospodarczej jest odpowiedzialny za uzasadnienie racjonalności ich poniesienia.
Podatnik musi umieć wykazać, że wydatek był konieczny dla osiągnięcia przychodów z działalności gospodarczej. |
Znacznie łatwiej jest udowodnić konieczność poniesienia pewnych oczywistych wydatków często występujących w danej działalności gospodarczej. O wiele trudniej jest uzasadnić racjonalność poniesienia wydatków, które występują bardzo rzadko w danej działalności.
Dlaczego tak istotne jest dla przedsiębiorcy udowodnienie konieczności poniesionego wydatku na cele firmowe? Dlatego, że wydatek, którego poniesienie na cele firmowe jest uzasadniony i stanowi koszt uzyskania przychodu a co za tym idzie obniża wysokość podatku dochodowego (zaliczki na podatek dochodowy). Wydatek nieuznany za koszt uzyskania przychodu nie obniża wysokości ani zaliczki na podatek dochodowy ani podatku dochodowego.
Wydatki na ubezpieczenie samochodu ciężarowego
Kierowcy samochodów osobowych jak i ciężarowych i to niezależnie od tego czy prowadzą działalność czy też nie, mają obowiązek ubezpieczyć posiadany pojazd (lub pojazdy) obowiązkowym ubezpieczeniem OC.
Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 22.05.2023r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U z 2025 poz. 367) posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.
|
UWAGA!
Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych dotyczy także
- posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym przed jego rejestracją oraz
- posiadacza lub kierującego pojazdem historycznym albo pojazdem wolnobieżnym od chwili wprowadzenia tych pojazdów do ruchu.
|
Warto zaznaczyć, iż obowiązkowe ubezpieczenie OC nie dotyczy:
- ruchu pojazdu w ramach działań związanych ze sportem motorowym, w tym wyścigów, zawodów, szkoleń, testów i pokazów, organizowanych w wyznaczonych strefach ograniczonego dostępu
- jeżeli organizator, uczestnik lub inna strona zawarli umowę innego ubezpieczenia lub umowę gwarancji ubezpieczeniowej obejmującą szkody wyrządzone osobom trzecim, w tym widzom i innym osobom postronnym, która może nie pokrywać szkód poniesionych przez kierujących pojazdami uczestniczących w tych działaniach i szkód w ich pojazdach.
Poza obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadacze pojazdów mechanicznych mogą dobrowolnie zawrzeć umowę ubezpieczenia autocasco lub innego dobrowolnego ubezpieczenia dla posiadanego pojazdu. Podstawą prawną tych ubezpieczeń jest z kolei ustawa z dnia 11.09.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. 2024 poz. 838).
Warto o tym pamiętać, gdyż skutki podatkowe posiadania albo nie posiadania dobrowolnego ubezpieczenia są diametralnie różne.
Słowo o wydatkach na ubezpieczenie samochodu ciężarowego w kosztach uzyskania przychodów
Obowiązkowe ubezpieczenie OC samochodu ciężarowego nabytego na cele działalności albo użytkowego w ramach najmu, leasingu lub innej podobnej umowy może być ujęte w kosztach uzyskania przychodu posiadacza pojazdu albo użytkownika pojazdu w wysokości 100% kwoty z polisy ubezpieczenia.
Natomiast dobrowolne ubezpieczenie samochodu ciężarowego nabytego na cele działalności albo użytkowanego w ramach najmu, leasingu lub innej podobnej umowy (również na cele działalności) może być ujęte w kosztach uzyskania przychodu posiadacza pojazdu albo użytkownika pojazdu także w wysokości 100% kwoty z polisy ubezpieczenia niezależnie od wartości pojazdu, jeżeli oczywiście wydatek ten wypełnia cechy kosztu uzyskania przychodu.
Wydatki na naprawę powypadkową samochodu ciężarowego a dobrowolne ubezpieczenie
Samochody osobowe i ciężarowe, ale i inne typy pojazdów mechanicznych uczestniczą w różnego rodzaju zdarzeniach drogowych. Jednym z takich zdarzeń są wypadki i inne kolizje, w których mogą brać udział tylko kierowcy pojazdów albo także osoby trzecie. W wyniku zdarzenia drogowego przedsiębiorca może być sprawcą wypadku, ale może też być wyłącznie poszkodowanym w wyniku zaistniałego zdarzenia.
W jednym i w drugim przypadku niezwykle ważne jest czy przedsiębiorca użytkujący samochód ciężarowy w działalności posiadał dobrowolne ubezpieczenie samochodu ciężarowego. Dlaczego jest to tak ważne?
|
UWAGA!
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt ustawy o PDOF z dnia kosztami uzyskania przychodów nie są:
- straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz
- koszty remontów samochodów powypadkowych
- jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. |
Tak, więc wydatki na naprawę powypadkową samochodu ciężarowego, używanego przez podatnika w jego działalności gospodarczej nie mogą być zaliczone u tego podatnika do kosztów uzyskania przychodów w przypadku, gdy samochód ten nie był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym.
Potwierdza to stanowisko zawarte w poniższej interpretacji indywidualnej z dnia 22.07.2025r. o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.540.2025.1.AA, w której to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że „[…] Odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych przez Pana na naprawę samochodu ciężarowego wskazuję, że w myśl art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeśli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.
Przepisy ustawy podatkowej stanowią, zatem, że poza wymogiem celowości (związku z działalnością gospodarczą), jedynym warunkiem, od którego ustawodawca uzależnia możliwość zaliczenia wydatków na remont powypadkowy samochodu ciężarowego do kosztów uzyskania przychodów, jest wymóg, żeby samochód ciężarowy był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym.
Zatem koszty naprawy samochodu ciężarowego stanowiącego środek trwały, nieobjętego ubezpieczeniem dobrowolnym, nie będą stanowić kosztu uzyskania przychodów prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. […]”.
A zatem wydatki związane z naprawą samochodu ciężarowego (środka trwałego własnego lub obcego) nie mogą w całości stanowić kosztów uzyskania przychodów u podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, jeżeli samochód ten nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem.
Autor:
Krzysztof Ulicki
Źródła:
Ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061).
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163).
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544).
Ustawa z dnia 11.09.2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. 2024 poz. 838).
Interpretacja indywidualna z dnia 22.07.2025r. o sygn. 0112-KDIL2-2.4011.540.2025.1.AA.
Ustawa z dnia 22.05.2023r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U z 2025 poz. 367).
