Wynagrodzenie za czas choroby

Pracodawcy jak i pracownicy nieraz zastanawiają się ile będzie wynosić wynagrodzenie chorobowe w przypadku zwolnienia lekarskiego. Wynagrodzenie chorobowe dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych na umowę o pracę. Wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca. Po pewnym okresie czasu ZUS kontynuuje wypłatę świadczenia, ale już w formie zasiłku chorobowego,

Jakie są zasady ustalania wynagrodzenia chorobowego? Na te pytanie odpowiedziano w niniejszej publikacji.

 

 

Spis treści: Definicja pracownika na cele ubezpieczenie chorobowego Co to jest wynagrodzenie chorobowe Rozpoczęcie pracy a wynagrodzenie chorobowe Co składa się na podstawę wynagrodzenia chorobowego Przykłady Składniki wynagrodzenia, które nie wchodzą do postawy wynagrodzenia chorobowego

 

 

Definicja pracownika na cele ubezpieczenie chorobowego

Na mocy o art. 6 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 (zwanej dalej ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych) osobą, która obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu i przez to ubezpieczeniu zdrowotnemu są osoby będące pracownikiem.

Warto wspomnieć, iż za pracownika na cele ubezpieczeń społecznych uważa się:

1. osobę pozostającą w stosunku pracy,
2. osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.,
3. osobę współpracującą.

Jednakże wynagrodzenie chorobowe dotyczy tylko i wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. W przypadku pozostałych ww. osób przysługuje zasiłek chorobowy pod warunkiem, iż podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

 

Co to jest wynagrodzenie chorobowe

Wynagrodzenie chorobowe to po prostu świadczenie pieniężne, które otrzymuje pracownik zatrudniony na umowę o pracę za okres czasu, w którym jest niezdolny do pracy z powodu choroby.

 

 

UWAGA! Zgodnie z art. 92 § 1 ustawy z dnia 26.06.1974 Kodeks Pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465) Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie chorobowe za okres niezdolności do pracy z przyczyny choroby przez: 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, jeżeli nie przekroczył wieku 50 lat, 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, jeżeli ukończył wiek 50 lat. Po przekroczeniu ww. dni opłacanie świadczenia chorobowego przejmuje ZUS i te świadczenia określa się już jako zasiłek chorobowy. Pracodawca ma prawo ustalić w wewnętrznym regulaminie wynagradzania wyższą wysokość wynagrodzenia chorobowego niż 80%.

 

 

Wynagrodzenie chorobowe 33 dni albo 14 dni wypłacane jest w ciągu jednego roku kalendarzowego. Jeżeli pracownik pracuje przez cały rok u tego samego pracodawcy to ten pracodawca nalicza i wypłaca wynagrodzenie chorobowe.

Jeżeli jednak pracownik w ciągu roku kalendarzowego zmieni pracodawcę to w takiej sytuacji nowy pracodawca musi otrzymać informację o liczbie dni wynagrodzenia chorobowego które wykorzystał pracownik w roku zmiany pracodawcy (informacja zawarta na świadectwie pracy). Pracownik do końca danego roku wykorzystać może u nowego pracodawcy pozostałą liczbę dni wynagrodzenia chorobowego oczywiście jeżeli w danym roku już go w całości nie wykorzystał (33 dni albo 14 dni).

Pracownik nie musi wykorzystać w ciągłości 33 dni albo 14 dni wynagrodzenia chorobowego. Mogą występować przerwy między zwolnieniami lekarskimi ale nie ma to znaczenia bowiem okres wynagrodzenia chorobowego podlega sumowaniu w ciągu jednego roku kalendarzowego. Wynagrodzenie chorobowe ustalane jest na podstawie obliczonego średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy. O tym jak je ustalić będzie zaprezentowane w dalszej części publikacji. Należy podkreślić, iż wynagrodzenie chorobowe może wynieść 80% z powyższej średniej albo nawet 100%.

 

 

Wynagrodzenie chorobowe 80% czy 100%
80%	100%
Okres niezdolności do pracy powstał na skutek choroby	Okres niezdolności do pracy powstał na skutek: choroby w trakcie ciąży, wypadku w drodze do pracy, wypadku w pracy, poddania się przez kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów badaniom lub zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów

 

 

Pracodawca ma prawo ustalić w wewnętrznym regulaminie wynagradzania wyższą wysokość wynagrodzenia chorobowego niż 80%.

 

 

UWAGA! Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest nie tylko za dni pracy ale także za sobotę i niedzielę a więc za każdy dzień w którym pracownik pozostaje niezdolny do pracy. Oczywiście do 33 dnia albo do 14 dnia w ciągu jednego roku kalendarzowego.

 

 

Nawiązując do art. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych prawo do wynagrodzenia chorobowego (zasiłku chorobowego) pracownik nabywa od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego (pracy) i dotyczy to:

1. ubezpieczonych obowiązkowo, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
2. ubezpieczonych obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
3. absolwentów szkół lub uczelni lub osobom, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;
4. posłów i senatorów, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
5. funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie art. 165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1948, z późn. zm.) i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.

 

Rozpoczęcie pracy a wynagrodzenie chorobowe

Niezwykle ważnym jest fakt, że gdy pracownik rozpoczyna dopiero co swoją pierwszą pracę na podstawie stosunku pracy to nie może od razu skorzystać z wynagrodzenia chorobowego. Prawo do otrzymania świadczenia z wynagrodzenia chorobowego powstanie po 30 dniach trwania obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.

Po tym okresie pracownika może skorzystać z wynagrodzenia chorobowego, jeżeli ulegnie chorobie. Jeżeli jednak jest to jego pierwsza praca i zachoruje już w pierwszym miesiącu (w ciągu pierwszych 30 dni pracy) wówczas nie otrzyma wynagrodzenia chorobowego. Otrzyma natomiast od 31 dnia, jeżeli okres zwolnienia lekarskiego / zwolnień lekarskich będzie trwał ponad 30 dni. Z kolei, gdy pracownik zmienił pracodawcę ale przerwa pomiędzy zakończeniem poprzedniej umowy o pracę a rozpoczęciem nowej pracy (okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego) nie była większa niż 30 dni to już od 1 dnia pracy pracownika ma prawo do wynagrodzenia chorobowego.

 

Co składa się na podstawę wynagrodzenia chorobowego

Wynagrodzenie chorobowe pracodawca oblicza na takich samych zasadach jakie występują przy ustalaniu dla podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek (pracodawcy) w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

 

 

UWAGA! Podstawę do obliczenia wynagrodzenia chorobowego dla pracownika na umowie o pracę stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli pracownik zachorował w okresie pierwszych 12 miesięcy pracy, wówczas podstawa obliczenia wynagrodzenia chorobowego to przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe obejmujące obowiązkowe ubezpieczenie chorobowego.

 

 

Należy podkreślić, iż gdy podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego (zasiłku chorobowego) za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę tegoż wynagrodzenia chorobowego (wymiaru zasiłku).

 

 

UWAGA! Do podstawy obliczenia wynagrodzenia chorobowego wlicza się: wynagrodzenie podstawowe, wynagrodzenie za nadgodziny, wynagrodzenie za urlop, wynagrodzenie za nocne godziny pracy, premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, dodatki za staż pracy, dodatki za sprawowane funkcje. Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy: kwartalne wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

 

 

Przykład 1

Pracownik jest zatrudniony u aktualnego pracodawcy od 2 lat. W roku 2024 otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie za pracę w kwocie 4.242 zł.

W tym roku po raz pierwszy zachorował w marcu 2024r. i otrzymał zwolnienie lekarskie na 10 dni. Pracownik ma prawo do wysokości 80% wynagrodzenia chorobowego i do okresu 33 dni z uwagi na wiek.

Podstawa wynagrodzenia chorobowego wyniesie 4.242 zł (z ostatnich 12 pełnych miesięcy podlegania pod ubezpieczenie chorobowe przed chorobą, która nie może być jednak niższa niż minimalne wynagrodzenie w roku choroby) czyli od marca 2023r. do lutego 2024r.

Podstawa wynagrodzenia chorobowego wyniesie:

4.242 zł x 13,71% = 581,58 zł

4.242 zł – 581,58 zł = 3.660,42 zł.

Przeliczenie podstawy wynagrodzenia chorobowego na 1 dzień:

3.660,42 zł / 30 = 122,01 zł

122,01 zł x 80% = 97,61 zł

Obliczenie wynagrodzenia chorobowego za 10 dni:

97,61 x 10 dni = 976,10 zł

 

Przykład 2

Pracownik jest zatrudniony u aktualnego pracodawcy od 05.11.2023r. Otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie za pracę w kwocie 4.242 zł.

W tym roku po raz pierwszy zachorował w lutym 2024r. i otrzymał zwolnienie lekarskie na 6 dni. Pracownik ma prawo do wysokości 80% wynagrodzenia chorobowego i do okresu 33 dni z uwagi na wiek.

Podstawa wynagrodzenia chorobowego wyniesie 4.242 zł (z ostatnich 2 pełnych miesięcy podlegania pod ubezpieczenie chorobowe przed chorobą, która nie może być jednak niższa niż minimalne wynagrodzenie w roku choroby) czyli od grudnia 2023r. do stycznia 2024r.

Podstawa wynagrodzenia chorobowego wyniesie:

4.242 zł x 13,71% = 581,58 zł

4.242 zł – 581,58 zł = 3.660,42 zł.

Przeliczenie podstawy wynagrodzenia chorobowego na 1 dzień:

3.660,42 zł / 30 = 122,01 zł

122,01 zł x 80% = 97,61 zł

Obliczenie wynagrodzenia chorobowego za 6 dni:

97,61 x 6 dni = 585,66 zł

 

Przykład 3

Pracownik jest zatrudniony u aktualnego pracodawcy od 01.01.2020r. Otrzymuje miesięcznie wynagrodzenie za pracę w wysokości 4.500 zł.

Za 4 kwartał 2023r. otrzymał premię za najlepsze wyniki w pracy na sumę 2.800 zł brutto.

W roku po raz pierwszy zachorował w marcu 2024r. i otrzymał zwolnienie lekarskie na 8 dni. Pracownik ma prawo do wysokości 80% wynagrodzenia chorobowego i do okresu 33 dni z uwagi na wiek.

Podstawa wynagrodzenia chorobowego wyniesie 4 500 zł (z ostatnich 12 pełnych miesięcy podlegania pod ubezpieczenie chorobowe przed chorobą, która nie może być jednak niższa niż minimalne wynagrodzenie w roku choroby) czyli od marca 2023r. do lutego 2024r.

Podstawa wynagrodzenia chorobowego wyniesie:

4.500 zł x 12 miesięcy = 54.000 zł

54.000 zł + 2.800 zł = 56.800 zł

56.800 zł / 12 miesięcy = 4.733,33 zł

4.733,33 zł x 13,71% = 648,94 zł

4.733,33 zł – 648,94 zł = 4.084,39 zł

Przeliczenie podstawy wynagrodzenia chorobowego na 1 dzień:

4.084,39 zł / 30 = 136,15 zł

136,15 zł x 80% = 108,92 zł

Obliczenie wynagrodzenia chorobowego za 8 dni:

108,92 x 8 dni = 871,36 zł

 

Składniki wynagrodzenia, które nie wchodzą do postawy wynagrodzenia chorobowego

Na koniec należy jeszcze wspomnieć o niezwykle ważnej kwestii. W podstawie wynagrodzenia chorobowego nie należy uwzględniać składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego wynagrodzenia zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania wynagrodzenia (lub zasiłku chorobowego).

Zatem w podstawie wynagrodzenia chorobowego nie uwzględnia się:

• bonów okolicznościowych,
• nagród okolicznościowych (urodzenie się dziecka),
• nagród motywacyjnych wobec ukończenia szkół, uczelni,
• refinansowania wydatków najmu mieszkania dla pracownika,
• składników wynagrodzenia przysługujących tylko do określonego terminu – natomiast nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wynagrodzenia chorobowego należnego za okres po tym terminie,
• składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano na podstawie układu zbiorowego pracy lub przepisów o wynagradzaniu.

 

 

 

 

Autor:

Krzysztof Ulicki