Niemal wszyscy podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mają obowiązek sporządzenia remanentu.
Remanent informuje przedsiębiorcę, ile na koniec roku (lub na koniec innego okresu sporządzania remanentu) pozostało towarów, materiałów czy innych składników majątku objętych remanentem. Ponadto informuje także o ich wartości. Co więcej sporządzony remanent musi być podpisany a zatem stanowi poświadczenie przedsiębiorcy o stanie towarów, materiałów na dzień sporządzenia remanentu. Co więcej wysokość remanentu wpływa na dochód podlegający opodatkowaniu i wysokość składki zdrowotnej.
Spis treści:
- Czym właściwie jest remanent
- Kiedy obowiązkowo należy sporządzić remanent
- Elementy remanentu
- Jakie składniki majątku obejmuje remanent
- W jaki sposób kwota remanentu wpływa na dochód podlegający opodatkowaniu
- Remanent a składka zdrowotna
|
Czym właściwie jest remanent
Remanent to nic innego jak obowiązkowa wycena składników majątku dokonywana na koniec roku. Objętość (zasięg) remanentu może być różna, może on bowiem obejmować podstawowy zakres składników majątku, ale i niekiedy wszystkie zasoby firmy. Remanent polega na tym, iż przedsiębiorca weryfikuje wartość i ilość firmowych składników (zasobów) majątku na dzień ostatniego dnia roku podatkowego. Wartości owych składników ujmuje właśnie w dokumencie zwanym remanentem.
Remanent podlega księgowaniu w PKPiR a jego wartość może obniżyć lub podwyższyć roczny dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym (dochód za grudzień). Remanent, poza tym, iż ma być sporządzony w sposób rzetelny i precyzyjny musi zawierać podpisy osób go sporządzających.
Remanent dostarcza przedsiębiorcy informacji jakie zasoby majątkowe pozostały u niego w działalności na koniec roku podatkowego i jaka jest ich wartość zakupu (nabycia). Co istotne remanent na koniec roku mają obowiązek sporządzać podatnicy stosujący PKPiR, którzy wybrali formę opodatkowania skalę podatkową albo podatek liniowy i nabywają na cele działalności towary, materiały, wyroby gotowe, ale i posiadają na koniec roku produkcję niezakończoną czy odpady.
Z kolei podatnicy, którzy stosują ryczałt ewidencjonowany jako formę opodatkowania nie mają obowiązku sporządzania remanentu na koniec roku. Niniejsza publikacja traktuje o remanencie w ujęciu rocznym. Warto jednak wspomnieć, iż istnieje także możliwość sporządzania remanentu miesięcznego, kwartalnego, półrocznego lub za inny okres.
Kiedy obowiązkowo należy sporządzić remanent
Należy uściślić, iż remanent podatnicy mają obowiązek sporządzić nie tylko na koniec roku podatkowego. Sporządzenie remanentu i ujęcie go w PKPiR jest obligatoryjne w następujących przypadkach:
- na koniec każdego roku podatkowego,
- na dzień 1 stycznia nowego roku (przepisanie remanentu z końca roku),
- na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
- w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym,
- w razie zmiany wspólnika,
- w razie zmiany proporcji udziałów wspólników,
- w sytuacji likwidacji działalności.
Elementy remanentu
Uregulowania dotyczące remanentu sporządzanego przez podatników stosujących PKPiR zawarto w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544 zwanego dalej rozporządzeniem). Na mocy § 25 ww. rozporządzenia każdy remanent musi posiadać podstawowe elementy. Zaprezentowano je w poniższej tabeli.
Obowiązkowe dane zawarte w remanencie |
Lp. |
Opis |
1. |
Imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy) |
2. |
Data sporządzenia spisu |
3. |
Numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury |
4. |
Szczegółowe określenie towaru i innych składników objętych remanentem |
5. |
Jednostka miary |
6. |
Ilość stwierdzona w czasie spisu |
7. |
Cena w złotych i groszach za jednostkę miary |
8. |
Wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową |
9. |
Wartość wynikającą z przemnożenia ilości innych składników objętych remanentem przez ich cenę jednostkową |
10. |
Łączną wartość spisu z natury |
11. |
Klauzula "Spis zakończono na pozycji ... |
12. |
Podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników) |
U podatników:
- będących księgarniami, antykwariatami księgarskimi - spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne,
- prowadzących działalność kantorową - spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe,
- prowadzących działy specjalnych produkcji rolnej - spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.
Spis z natury jest wpisywany do księgi według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie przechowuje się łącznie z księgą.
UWAGA!
Podatnik jest obowiązany dokonać wyceny zasobów firmowych objętych remanentem najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisania remanentu. |
Jakie składniki majątku obejmuje remanent
Przedsiębiorcy prowadzący działalność i stosujący ewidencję PKPiR są zobligowani do sporządzania (na powyżej określone momenty) remanentu obejmującego przynajmniej:
- towary handlowe (w tym także znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika),
- towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika, które nie podlegają wycenie a zostają ujęte jedynie w sposób ilościowy oraz zawierają adnotację czyją stanowią własność,
- materiały podstawowe, pomocnicze,
- surowce,
- półwyroby,
- produkcja w toku,
- wyroby gotowe,
- braki, odpady.
Co z wartością składników? Wyceny wymienionych składników podatnik dokonuje według następujących kategorii.
Wycena zasobów majątkowych w remanencie |
Rodzaj zasobu |
Sposób wyceny |
materiały i towary handlowe objęte spisem z natury |
według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia |
Półfabrykaty, wyroby gotowe i braki własnej produkcji objęte spisem z natury |
według kosztów wytworzenia |
odpadów użytkowych, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową |
według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania |
niesprzedanych wartości dewizowych |
według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy - według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy |
Przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną |
według kosztów wytworzenia, z tym, że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej |
Warto odnotować jeszcze jeden istotny aspekt. Towary otrzymane w darowiźnie.
UWAGA!
Towary, materiały, inne rzeczy, które podatnik otrzyma w darowiźnie i przeznaczy na cele prowadzonej działalności ma obowiązek ująć w remanencie według stanu pozostałego na koniec roku, jeżeli ich w trakcie roku nie sprzedał.
Ujęcie ich w remanencie podatnik dokona w takiej wartości (rynkowej), według której mógłby je nabyć od obcego podmiotu.
Niemniej na potrzeby obliczania dochodu do opodatkowania z uwzględnieniem różnicy remanentowej podatnik ma obowiązek wyłączyć wartość otrzymanych w darowiźnie na cele działalności towarów, materiałów, innych rzeczy. |
Warto dodać, iż w sytuacji, gdy podatnik wyceni towar w wartości niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia na skutek zaistniałego zdarzenia (np. uszkodzenie towaru) wówczas obok ustalonej indywidualnej ceny musi też pokazać jednostkową cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia. Jeżeli dojdzie już do sprzedaży towarów, materiałów, rzeczy otrzymanych w darowiźnie to podatnik niestety nie będzie mógł ująć ich wartości w kosztach uzyskania przychodów.
W jaki sposób kwota remanentu wpływa na dochód podlegający opodatkowaniu
Przedsiębiorcy stosujący PKPiR jako formę ewidencji kosztów i przychodów (czyli podatnicy korzystający z opodatkowania podatkiem liniowym bądź skalą podatkową) mają obowiązek comiesięcznego ustalania dochodu z prowadzonej działalności. Na koniec roku rozliczają z kolei roczny dochód podlegający opodatkowaniu. Czy wpływ na ten dochód ma sporządzony remanent? Odpowiedź jest twierdząca.
Należy wpierw powiedzieć co składa się na roczny dochód z działalności gospodarczej.
PRZYCHÓD Z DZIAŁALNOŚCI - KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU (W TYM ZUS) - RÓŻNICA REMANENTÓW = DOCHÓD PODLEGAJĄCY OPODATKOWANIU
Mówi o tym ustawodawca w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226).
REMANENT KOŃCOWY - REMANENT POCZĄTKOWY = RÓŻNICA REMANENTOWA (DO DODANIA DO DOCHODU ALBO DO ODJĘCIA OD DOCHODU)
Widać wyraźnie, iż od wielkości remanentu zależy wysokość rocznego dochodu. Należy w tym miejscu podkreślić, iż podatnicy mogą stosować nawet miesięczny remanent. Wtedy obliczają remanent na koniec każdego miesiąca. W poniższej tabeli zaprezentowano w jaki sposób remanent wpływa na dochód podlegający opodatkowaniu.
Wpływ wysokości remanentu na dochód podlegający opodatkowaniu |
REMANENT NA KONIEC ROKU |
> |
REMANENT NA POCZĄTEK ROKU |
= |
RÓŻNICA REMAMENTOWA ZWIĘKSZA DOCHÓD DO OPODATKOWANIA |
REMANENT NA KONIEC ROKU |
> |
REMANENT NA POCZĄTEK ROKU |
= |
RÓŻNICA REMAMENTOWA OBNIŻA DOCHÓD DO OPODATKOWANIA |
Powstaje w tym momencie pewna wątpliwość. Co w przypadku, kiedy remanent na koniec roku będzie wynosić 0 zł?
UWAGA!
Podatnik sporządzający remanent na koniec roku podatkowego, którego wartość wyniesie 0 zł ma obowiązek ująć wartość tego remanentu w PKPiR.
Nawet gdy podatnik wie, iż wartość końcowego remanentu wyniesie 0 zł to i tak ma obowiązek jego sporządzenia oraz oczywiście podpisania zgodności dokumentu ze stanem faktycznym. Remanent o wartości 0 zł potwierdza bowiem, iż na dzień jego sporządzania:
- nie ma w ogóle żadnych materiałów, towarów, innych rzeczy objętych remanentem, a więc wszystkie zostały sprzedane w trakcie roku albo
- wartość pozostałych na stanie materiałów, towarów, innych rzeczy objętych remanentem jest równa 0 zł.
|
Remanent a składka zdrowotna
Na koniec warto zastanowić się czy ustalona różnica remanentowa wpływa na podstawę ubezpieczenia zdrowotnego a tym samym na wysokość składki zdrowotnej. Ustawodawca w art. 81 ust. 2c pkt 5 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) wspomniał, iż dochód na cele ustalenia składki zdrowotnej należy ustalić z uwzględnieniem różnicy remanentowej. Gdy podatnik ustali już wartość remanentu wówczas dokona powiększenia albo pomniejszenia wartości dochodu. Zależność tą przedstawiono w poniższej tabeli.
Wpływ wysokości remanentu na dochód, na postawie którego obliczana jest składka zdrowotna |
REMANENT NA KONIEC ROKU |
> |
REMANENT NA POCZĄTEK ROKU |
> |
RÓŻNICA REMAMENTOWA ZWIĘKSZA PODSTAWĘ (DOCHÓD) I TYM SAMYM WYSOKOŚĆ SKŁADKI ZDROWOTNEJ |
REMANENT NA KONIEC ROKU |
> |
REMANENT NA POCZĄTEK ROKU |
> |
RÓŻNICA REMAMENTOWA ZMNIEJSZA PODSTAWĘ (DOCHÓD) I TYM SAMYM WYSOKOŚĆ SKŁADKI ZDROWOTNEJ |
Na koniec warto wspomnieć, iż w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej podatnik uwzględni ustalone różnice remanentowe. Wcześniej uwidoczni to obliczając składkę zdrowotną za okres 01/2025r. na podstawie dochodu za okres 12/2024r.
Autor:
Krzysztof Ulicki
Źródła:
1. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544 [z dnia 23.01.2025]
2. art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226) [z dnia 23.01.2025]
3. art. 81 ust. 2c pkt 5 ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) [z dnia 23.01.2025]